Φασιστικό βαλς στον Δούναβη

Η ιστορία μιας φωτογραφίας*

Ποιος, τελικά, ο “ευρωπαϊκός τρόπος ζωής”; Η Γαλλική Επανάσταση κι ο Διαφωτισμός; Ή μήπως η Ιερά εξέταση, η “εκπολιτιστική” αποικιοκρατία και τα κρεματόρια; Απάντηση: Δε γνωρίζουμε. Ξέρουμε όμως τι ενώνει τους “Όρμπαν” την Κομισιόν και τους ακροδεξιούς τραμπούκους: Το μίσος τους για όσα συμβολίζει η σημαία των εργαζομένων…

Για υιοθέτηση της ακροδεξιάς ρητορικής κατηγορήθηκε η μελλοντική πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μετά την ανάθεση του χαρτοφυλακίου για την «Προστασία του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής» στο στέλεχος της ΝΔ και παλιό γνώστη των ραφινάτων γραφείων των Βρυξελλών Μαργαρίτη Σχοινά.

Το συγκεκριμένο χαρτοφυλάκιο αποτελεί μετονομασία εκείνων της Μετανάστευσης και των Εσωτερικών Υποθέσεων και Υπηκοότητας, εξέλιξη, η οποία, σύμφωνα με αρκετούς αναλυτές, φαίνεται να ταυτίζει τους μετανάστες με μια απροσδιόριστη απειλή για το πολιτιστικό ευ ζην των Ευρωπαίων. «Η σύνδεση της μετανάστευσης με το συγκεκριμένο χαρτοφυλάκιο στέλνει λάθος μήνυμα», τόνιζε προ ημερών η δ/ντρια του ευρωπαϊκού γραφείου της Διεθνούς Αμνηστίας, Eva Geddie, ενώ πολιτικοί, όπως η Βρετανίδα ευρωβουλευτής Μally Scott και ο συμπρόεδρος των Πρασίνων, Φίλιπ Λαμπέρ έψεγαν τη μέλλουσα ηγεσία της Κομισιόν για την ευθυγράμμισή της με τη «ρητορική των φασιστών» [The Independent, 10/9/2019,]. Την ίδια ώρα, η επικεφαλής του ακροδεξιού «Εθνικού Συναγερμού» Μαρίν Λε Πεν πανηγύριζε- εδώ που τα λέμε, όχι άδικα- κάνοντας λόγο για «ιδεολογική νίκη»» του κόμματός της και των ομοϊδεατών του σχετικά με τη δημιουργία ενός τέτοιου χαρτοφυλακίου [ Καθημερινή, 17/9/2019, ].


Πάντως, παρά τις επικρίσεις, οι οποίες μάλιστα γενικεύτηκαν μετά και το άρθρο του Politico που έκανε λόγο για εμπλοκή υποψηφίων Επιτρόπων των τριών μεγάλων πολιτικών ομάδων του Ευρωκοινοβουλίου σε υποθέσεις διαφθοράς, η νέα σιδηρά κυρία της Κομισιόν επέμεινε στη θέση της αναφέροντας, μεταξύ άλλων, ότι πρέπει να είμαστε υπερήφανοι για τον «ευρωπαϊκό τρόπο ζωής μας» και να μην «επιτρέψουμε σε άλλους να αφαιρέσουν τη γλώσσα μας» [Politico, 12/9/2019, 2) Skai.gr, 17/9/2019].

Στο ίδιο τέμπο και ο αποτυχών υποψήφιος του ΕΛΚ για την προεδρία της Κομισιόν, κ. Βέμπερ, ο οποίος υπερθεμάτισε των θέσεων της Γερμανίδας αντικαταστάτριας του Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ διερωτώμενος σε συνέντευξη Τύπου: «Είναι κάποιος στην αίθουσα που θέλει να ζήσει με τον κινέζικο(….), αφρικανικό (…) ή αμερικανικό τρόπο ζωής»;

Σχόλια και επικρίσεις υπήρξαν τέλος και για την επικείμενη τοποθέτηση του αμφιλεγόμενου πρώην υπ. Δικαιοσύνης της κυβέρνησης Όρμπαν, Lazlo Troscanyi στη θέση του Επιτρόπου Διεύρυνσης της ΕΕ. Μιλάμε, φυσικά, για τον άνθρωπο τα νομοθετήματα του οποίου καταδίκασε πριν ένα χρόνο το Ευρωκοινοβούλιο- βάσει του άρθρου 7 της Συνθήκης της ΕΕ- με το σκεπτικό ότι υποβάθμιζαν τη νομική τάξη στην Ουγγαρία, μα και προωθούσαν μια σειρά αντιπροσφυγικών- αντιμεταναστευτικών μέτρων που ποινικοποιούσαν κάθε βοήθεια των ΜΚΟ σε αιτούντες άσυλο ή άδεια παραμονής [1) ΒalkanInsight, 10/9/2019, 2) Lawspot, 12/9/2018, , 3) Καθημερινή, 11/9/2018, Τι είναι το άρθρο 7 της ΕΕ και η συζήτηση γύρω από την ενεργοποίησή του].

Κι εδώ, είναι το σημείο κατά τη γνώμη μας που η καταγραφή των δεδομένων συναντά την πολιτική ανάλυση. Πριν, όμως, προχωρήσουμε, ας αφήσουμε την εικόνα να μας εισαγάγει στο κύριο πιάτο της θεματική μας:

Τα πλάνα που μόλις παρακολουθήσατε είναι ένα μόνο μέρος του ντοκιμαντέρ της σκηνοθέτιδας Έζτερ Χαϊντού για τη μετασοβιετική Ουγγαρία του Όρμπαν. Για τη Χαϊντού, στη χώρα «έχει κερδίσει η άκρα Δεξιά. Μέσα από έναν λόγο που σπέρνει τον φόβο και τις θεωρίες συνωμοσίας, το πολιτικό βαρόμετρο μετατοπίζεται σε μια ακατάσχετη προσπάθεια συνεχούς απεικόνισης των ‘’απειλών του έθνους’’ με την εκπαίδευση, τις κοινωνικές παροχές, την οικονομία και τη φορολογία να μένουν στο πολιτικό περιθώριο».

Ο εθνικιστικός και αυταρχικός προσανατολισμός του κυβερνώντος κόμματος δεδομένος, όπως και οι αγαστές του σχέσεις με το κεφάλαιο. Το δείχνουν άλλωστε οι πατριδοκάπηλες κορώνες τού αποσυνάγωγου πλέον από το ΕΛΚ πρωθυπουργού της χώρας και τα νομοθετήματα τύπου «STOP SOROS». Μα, και η χείρα βοηθείας που έτεινε τον περασμένο Ιανουάριο ο επιχειρηματικός κόσμος στον Όρμπαν, παραδίδοντας- τη στιγμή που οι δρόμοι της Βουδαπέστης είχαν πάρει φωτιά απ’ τα μέτρα του λεγόμενου «νόμου των σκλάβων»- χωρίς καμία οικονομική απαίτηση, εκατοντάδες ραδιοφωνικούς σταθμούς, τηλεοπτικά κανάλια, εφημερίδες και διαδικτυακούς ιστοτόπους στην ευγενική διαχείριση ενός ιδρύματος που διοικείται από εντολοδόχους του Ούγγρου πρωθυπουργού. Ήταν ένα ακόμα «μπόνους» στον ήδη πανίσχυρο μηχανισμό προπαγάνδας του κυβερνητικού Fidesz, αποσκοπώντας όχι στην «απόκτηση νέων ψήφων, αλλά στη διατήρησή τους» [Βloomberg, 11/1/2019].

Όμως, στην περίπτωση της Ουγγαρίας δεν έχουμε να κάνουμε με μια κυβέρνηση που απλά φλερτάρει με τον ακροδεξιό λόγο και τις πρακτικές του, αλλά με την εμφύτευση των ζοφερών θέσεων του ουγγρικού φασισμού στον κορμό των κυβερνητικών πρωτοβουλιών. 
Το πρόσφατο ταξίδι του γράφοντος – και οι συνεπακόλουθες πολιτικές διαπιστώσεις- για την κατάσταση στην πάντα λαμπερή και ταυτόχρονα μελαγχολική Βουδαπέστη έρχεται να επιβεβαιώσει την προαναφερθείσα θέση. Γιατί, μπορεί οι δύο όχθες του Δούναβη να φιλοτεχνούν ένα ρετρό σκηνικό όπου δυο άγνωστοι παρτενέρ παρασύρονται σε ένα μεθυστικό βαλς υπό τους ήχους των κυμάτων του ποταμού, μην αφήνοντάς σε να πάρεις τα μάτια σου από πάνω τους· όμως, ο φασισμός δηλώνει βροντερό «παρών», αδιαφορώντας φανερά για τα προσχήματα.

Δεν αναφερόμαστε (μόνο) στα αντικομμουνιστικά «γκράφιτυ» που καλωσορίζουν τους επισκέπτες στο «έμπα» της πόλης. Ούτε βέβαια (μόνο) στη χυδαία (από άποψη προπαγάνδας) «ξενάγηση» σε εκπληκτικά κατά τα λοιπά ιστορικά εκθέματα, όπως το «Νοσοκομείο στον βράχο». Ούτε καν στην ανέγερση μνημείων για τα θύματα του κομμουνισμού ( βρίσκεται μπροστά από την αμερικανική πρεσβεία) την ίδια ώρα που η κυβέρνηση τιμά όσους αγωνίστηκαν στο πλευρό της ναζιστικής Γερμανίας στην επίθεσή της στην ΕΣΣΔ στον Β’Π.Π, ανεγείροντας μάλστα αγάλματα σαν αυτό του ναζί εγκληματία πολέμου Albert Wass σε κεντρικά σημεία των ουγγρικών πόλεων [Sputnik, 16/1/2019, “Η Βουδαπέστη χαιρέτισε τους Ούγγρους που πολέμησαν με τους Ναζί στην εισβολή στην ΕΣΣΔ].

Δεν περιορίζουμε την αναφορά μας στα προφανή, όχι γιατί δεν αποτελούν απτή απόδειξη της ιδεολογικής κατεύθυνσης της κυρίαρχης πολιτικά τάξης στην Ουγγαρία, μα, γιατί πιστεύουμε πως η υιοθέτηση των προγραμματικών θέσεων της ουγγρικής φασιστικής Δεξιάς από τη «μαμά» κεντροδεξιά, δεν αποτελεί παρά εικόνα των πολιτικών «προσεχώς» στη Γηραιά Ήπειρο.
Ξεφυλλίζοντας τις σελίδες της έρευνας των Ralf Melzer και Sebastian Sarafin για την άκρα δεξιά στην Ευρώπη (Πόλις, 2014), ρίχνοντας παράλληλα κλεφτές ματιές στο νέο βιβλίο του Jason Stanley, «Πώς λειτουργεί ο φασισμός» (Μεταίχμιο, 2018) σημειώσαμε τρία χαρακτηριστικά παραδείγματα.

• Τον Απρίλιο του 2011, ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν επιτήρησε την εισαγωγή στο νέο Σύνταγμα της χώρας του Θεμελιώδους Νόμου της Ουγγαρίας, στόχος του οποίου ήταν η λεγόμενη Εθνική Ομολογία που αναγνώριζε τον «ρόλο του χριστιανισμού στη διατήρηση της εθνικής ταυτότητας» των Ούγγρων και δεσμευόταν «να προωθήσει και να διαφυλάξει» την κληρονομιά τους. Ένα χρόνο πριν, το νεοφασιστικό Jobbik δεσμευόταν προγραμματικά για τη συνταγματική κατοχύρωση των «χριστιανικών ριζών της Ουγγαρίας»,
• το ίδιο νομοθέτημα ( Άρθρο L) προβλέπει την προστασία του θεσμού του γάμου «ως ένωσης ενός άντρα και μιας γυναίκας που πραγματοποιείται με εκούσια απόφαση», μα και της οικογένειας «ως βάση της επιβίωσης του έθνους». Γι αυτό, συνεχίζει παρακάτω το άρθρο, «η Ουγγαρία θα ενθαρρύνει την απόκτηση παιδιών» με την «προστασία των οικογενειών» να «ρυθμίζεται από έναν θεμελιώδη Νόμο». Προσοχή! Δεν προβλέπεται η ενθάρρυνση και η προστασία του θεσμού της οικογένειας μέσω κρατικών κοινωνικών προγραμμάτων για την εισαγωγή νέων μελών στην ουγγρική κοινωνία (έτσι κι αλλιώς τα εθνικιστικά φούμαρα κοστίζουν λιγότερο απ’ τη χάραξη μιας αμιγώς φιλολαϊκής πολιτικής)·παρά, η μαζική (ανα)παραγωγή μελλοντικών πολεμιστών που υπό τις σάλπιγγες του αλυτρωτισμού θα κληθούν να επανακτήσουν το κενό κέλυφος ενός πλαστού «μεγαλείου». Το πρόγραμμα του Jobbik πάλι, το 2010, μιλούσε για εντολή που πρέπει να δοθεί στα «δημοτικά σχολεία» για την οργάνωση σχολικών εκδρομών σε περιοχές που έχουν «αποσχιστεί από την Ουγγαρία»,
• οι Ούγγροι φασίστες, τέλος, στην αρχή της δεκαετίας μας δεσμεύονταν για τη νομοθέτηση μέτρων για τα ΜΜΕ που θα δημιουργούσαν, όπως υποστήριζαν, «νέο δίκαιο για τη δημοσιότητα βάσει της «αρχής της ποιότητας’’, καθιερώνοντας κριτήρια όπως η οικοδόμηση εθνικής ταυτότητας», τα οποία θα καθιστούν δυνατή την «άμεση επιβολή κυρώσεων» στους παραβάτες. Λίγο καιρό μετά το Fidesz του Όρμπαν κατέθεσε νόμο για τα ΜΜΕ, για την ψήφιση του οποίου μάλιστα τροποποιήθηκε το Σύνταγμα και προέβλεπε τη λειτουργία των ΜΜΕ υπό την εποπτεία αξιωματούχων διορισμένων από την κυβέρνηση που θα επέβαλαν αυστηρές κυρώσεις επί τη βάσει της «αρχής της ποιότητας»…

Πρόκειται για τη στρατηγική της εργαλειοποίησης, γράφει ο πολιτικός επιστήμονας Hanspeter Kriesi, με την οποία «η κατεστημένη δεξιά(…) δεν προσδίδει μόνο αυξημένο βάρος στις επιδιώξεις» της Άκρας Δεξιάς- αλλά- ταυτόχρονα νομιμοποιεί τους ηγέτες, τις οργανώσεις και τις πολιτικές τους θέσεις, ενισχύοντας έτσι την ικανότητά τους να κινητοποιούν» οπαδούς-ψηφοφόρους.

Στρατηγική βέβαια, που συναντά κανείς και στον εξουσιαστικό πυρήνα της ΕΕ.
Ακόμη κι αν οι φασίστες τύπου Jobbik- σε επίπεδο ρητορικής, τουλάχιστον- στέκονται απέναντί της. Η περίπτωση της «προστασίας του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής», άλλωστε, θα έκανε και τον πλέον μετριοπαθή ροζ-μπλε- πράσινο οπαδό της «ευρωπαϊκής ιδέας» να αναρωτηθεί: «Τι φάση» με τα δημοκρατικά αντανακλαστικά των Βρυξελλών;

Ίσως, απάντηση, εκτός των άλλων, βρει στο πρόσφατο ψήφισμα του ευρωκοινοβουλίου για τα 80 χρόνια από την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στο οποίο για άλλη μια φορά εξισώνεται η ναζιστική θηριωδία με τον κομμουνισμό, προτείνοντας μάλιστα τη λήψη μέτρων κατά της ολοκληρωτικής ιδεολογίας του σοσιαλισμού, όπως η απαγόρευση συμβόλων, μνημείων και η καταστολή σε βάρος των ΚΚ.

Ως εκ τούτου, και με τη βεβαιότητα ότι το σύστημα γεννά τον φασισμό, δεν ξέρουμε αν λύσαμε τις υπαρξιακές απορίες των παντός χρώματος «μενουμευρωπαίων»· στο ερώτημα όμως ποια η διαφορά των «Όρμπαν» με τους θεσμικά καταξιωμένους Επιτρόπους της Κομισιόν που χαϊδεύουν το ρατσιστικό φίδι και τους τραμπούκους των φασιστικών Ταγμάτων, απαντάμε: Μπροστά στη σημαία των εργαζομένων, την κόκκινη σημαία, απολύτως καμία!

*Τα παπούτσια στις όχθες του Δούναβη: Ίσως, το πιο συγκινητικό μνημείο της Βουδαπέστης. Δίπλα στη Γέφυρα των Αλυσίδων στον Δούναβη.  Στη μνήμη των 550χιλ. Ούγγρων Εβραίων, πολλοί εκ των οποίων  εκτελέστηκαν το 1944 – 45 δίπλα στην όχθη του Δούναβη από τα τοπικά Τάγματα Θανάτου- συνεργάτες των ναζί. Πριν την εκτέλεση, σε μια πράξη χυδαιότητας και βαρβαρότητας, οι εκτελεστές απαιτούσαν από τα θύματά τους  να βγάλουν το πιο πολύτιμο πράγμα που είχαν επάνω τους: τα παπούτσια τους. Οδηγώντας τους ξυπόλυτους και ταπεινωμένους στη χορογραφία του θανάτου.

Λήψη για τον Ημεροδρόμο Μάρω Κ, Αύγουστος 2019

Πηγή: Ημεροδρόμος