Πρόσφατα έκανα ένα πείραμα. Ζήτησα από μια γνωστή πλατφόρμα ΤΝ (το ChatGPT) να με βοηθήσει να προσδιορίσω το ιδεολογικό μου προφίλ με βάση τις πολιτικές μου απόψεις. Μέχρι εκεί όλα καλά. Όμως όταν ολοκληρώθηκε η διαδικασία, δεν μου πρότεινε καν ως πιθανή επιλογή το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΚΚΕ), παρόλο που οι απαντήσεις μου ταίριαζαν απόλυτα με πάγιες θέσεις του. -Ο λόγος; Όπως προέκυψε, το ΚΚΕ δεν ήταν στις "default επιλογές" της πλατφόρμας. Γιατί; Διότι — σύμφωνα με τη λογική της — θεωρείται «ακραίο». Και εκεί αρχίζουν τα σοβαρά ερωτήματα.
Είναι το ΚΚΕ "ακραίο";
Το ΚΚΕ είναι ένα κοινοβουλευτικό κόμμα με συνεχή παρουσία στη Βουλή από τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα, με ιστορική συμμετοχή ακόμα και σε κυβερνήσεις, όπως το 1989 στην κυβέρνηση Τζανετάκη (δεν κρίνω εδώ αν αυτή ήταν σωστή ή λάθος πολιτικά-προσωπικά την θεωρώ λάθος, αλλά κρίνω το πως η ΤΝ δεν το έλαβε καν υπόψην της σαν αντικειμενικό γεγονός, όταν ο αλγόριθμός της κατέταξε το ΚΚΕ ως "ακραίο"). Διαθέτει σταθερό εκλογικό ακροατήριο και δημόσιο πολιτικό λόγο. Στην ελληνική πολιτική ζωή δεν θεωρείται ούτε περιθωριακό ούτε "εξτρεμιστικό" — ακόμα και από τους πολιτικούς του αντιπάλους.
Το να το χαρακτηρίζει ένας αλγόριθμος ως «ακραίο» και να το αφαιρεί από τη λίστα κομμάτων σε ένα τεστ πολιτικού προφίλ, δεν είναι "ουδέτερο" ή "τεχνικό" θέμα. Είναι πολιτική απόφαση.
Αντίθετα, άλλες επιλογές, όπως το ΜέΡΑ25 — που δεν έχει σήμερα καν κοινοβουλευτική παρουσία — περιλαμβάνονται ως "κανονικές" απαντήσεις. Όχι πως δεν πρέπει να περιλαμβάνονται. Το πρόβλημα είναι ποια κριτήρια καθορίζουν το ποιός είναι "ορατός" και ποιός "εξαφανίζεται".
ΤΝ και "ουδετερότητα"
Η λεγόμενη "ουδετερότητα" των τεχνητών συστημάτων είναι μύθος όταν τα κριτήρια σχεδίασης παραμένουν αδιαφανή. Δεν ζητάμε από την ΤΝ να αποφασίσει τι είναι σωστό ή λάθος. Ζητάμε να παρουσιάζει τα πολιτικά δεδομένα όπως είναι — με βάση τη νομιμότητα, την απήχηση, την ιστορικότητα, τη διαφάνεια.
Μια απλή λύση; Όπως τα παραδοσιακά ΜΜΕ υποχρεώνονται σε προεκλογική περίοδο να παρέχουν ίσο χρόνο στα κόμματα ανάλογα με την κοινοβουλευτική τους δύναμη, έτσι και τα συστήματα ΤΝ θα έπρεπε να παρουσιάζουν όλες τις θεσμικές (τουλάχιστον) πολιτικές επιλογές με σαφήνεια και χωρίς αποκλεισμούς — εκτός αν ο χρήστης ζητήσει κάτι άλλο.
Η τεχνητή νοημοσύνη δεν έχει πολιτικά δικαιώματα. Αλλά οι πολίτες τα έχουν. Και όταν η ΤΝ επηρεάζει τη γνώμη των πολιτών, τότε απαιτείται θεσμική προστασία — όχι λογοκρισία της ΤΝ, αλλά λογοδοσία αυτών που τη σχεδιάζουν.
Αν αφήσουμε τους αλγορίθμους (δηλαδή κάποιους προγραμματιστές κάπου στις ΗΠΑ) να καθορίζουν ποια κόμματα "χωράνε" στη δημοκρατία μας, τότε έχουμε ήδη παραχωρήσει τον δημόσιο διάλογο… σε προεπιλεγμένα φίλτρα.
Σημείωση: Η αρχική αφορμή για αυτή την ανάρτηση ήρθε διαβάζοντας την προδημοσίευση του βιβλίου «Μη με κρατάς σιωπηλό» των Α. Παπανικολάου & Δ. Κανελλόπουλου: Δείτε το άρθρο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Tα σχόλια στο μπλοκ πρέπει να συνοδεύονται από ένα ψευδώνυμο, ενσωματωμένο στην αρχή ή το τέλος του κειμένου, άν δεν υπάρχει εγγραφή στον blogger ή άλλη διαδυκτιακή υπηρεσία (βλέπε όροι σχολιασμού στο πάνω μέρος της σελίδας).
Ανώνυμα και υβριστικά σχόλια μπορούν να διαγράφονται χωρίς άλλη προειδοποίηση.