Η επικαιρότητα της πάλης ενάντια στον αντισοβιετισμό μετά την διάλυση της ΕΣΣΔ #1

Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

«Το KKE ηττήθηκε στον αγώνα του (σ.σ. τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο) λόγω των λαθών του, ένα από τα οποία είναι βεβαίως ότι ο Ζαχαριάδης εμπιστεύτηκε τους Στάλιν και Τίτο, οι οποίοι προσπάθησαν να χρησιμοποιήσουν την Ελλάδα για δικούς τους λόγους. Το ΚΚΕ επέλεξε να γίνει πλήρως εξαρτημένο και αρνήθηκε να δει την αλήθεια έως ότου ήταν πάρα πολύ αργά»1.

«Εκείνοι οι “διανοητές”, οι οποίοι με μεγάλη εμπιστοσύνη πιστεύουν ότι το “αλάνθαστο ρολόι” που κρέμεται στο κεντρικό κτίριο του ΚΚΣΕ καθορίζει τι είναι ιστορικά σωστό και τι λάθος, προφανώς δεν μπορούν να φροντίσουν ούτε το σοσιαλισμό ούτε τα προβλήματά του. Ακόμα κι αν όλα εκτός από αυτή την ιδεολογική τοποθέτηση αλλάξουν, αυτό θα σήμαινε μετά βίας μια αλλαγή σε αυτή την πλευρά»2.

Εχουμε επιλέξει αυτά τα δύο εδάφια ως παραδείγματα, προκειμένου να γίνει φανερή η ομοιότητα στην πίεση που ασκήθηκε στα κομμουνιστικά -ή με άλλα λόγια σοβιετικά- κόμματα και κινήματα στα χρόνια της αποσύνθεσης του σοσιαλιστικού μπλοκ και τελικά της διάλυσης της Σοβιετικής Ενωσης. Συγχρόνως θα θέλαμε να αναδείξουμε μια πονηρή «προσφορά» που είχε τεθεί μπροστά στα αριστερά κινήματα από μια περίοδο πριν την Οκτωβριανή επανάσταση και αναδιατυπώθηκε εκείνες τις ημέρες. Η «προσφορά» ήταν και είναι να εγκαταλειφθούν οι βασικές αρχές του μαρξισμού-λενινισμού (ο ιστορικός ρόλος των τάξεων, η επαναστατική δυνατότητα του προλεταριάτου, ο ρόλος πρωτοπορίας του κομμουνιστικού κόμματος, η πάλη των κομμουνιστών για τη σοσιαλιστική εξουσία, για την κοινωνική ισότητα κλπ.).

Το πρώτο και πλέον σημαντικό απτό σήμα της αποδοχής αυτής της «προσφοράς» εκδηλώθηκε ως καταδίκη της Σοβιετικής Ενωσης, του αποκρυσταλλώματος του μαρξισμού-λενινισμού. Οπως φαίνεται και σε αυτά τα αυθαίρετα επιλεγμένα εδάφια, αυτό που απαιτήθηκε από τα κομμουνιστικά κόμματα σε αυτή την ανήθικη συμφωνία, ήταν να καταδικάσουν τη σοσιαλιστική προσπάθεια που διαρκούσε περισσότερο από εβδομήντα χρόνια, γεγονός που απέδειξε φυσικά τη δυνατότητα πραγματοποίησής της και τη ρεαλιστικότητα μιας ισχυρής εναλλακτικής λύσης απέναντι στο ιμπεριαλιστικό-καπιταλιστικό σύστημα.

Μέχρι την αυγή της Οκτωβριανής επανάστασης, το βασικό επιχείρημα ενάντια στη σοσιαλιστική εναλλακτική λύση είχε εστιάσει στο αδύνατο του εφικτού σοσιαλισμού.

Οι Μαρξ και Ενγκελς αρκετές φορές αναγκάστηκαν να υπερασπιστούν τον κομμουνισμό ενάντια σε τέτοια επιχειρήματα. Στην πραγματικότητα η επιλογή να αποκαλούν το σύστημά τους ως «επιστημονικό σοσιαλισμό» οφειλόταν σε αυτό το γεγονός. Επρεπε να υπογραμμίσουν την επιστημονική δυνατότητα πραγματοποίησης του συστήματός τους σε αντίθεση με το σοσιαλιστικό οραματισμό των ουτοπιστών. Μέχρι το 1917, αν και το κίνημα της εργατικής τάξης στην Ευρώπη ήταν πολύ δυνατό, δεν υπήρξε καμία πρακτική πραγματοποίηση της σοσιαλιστικής οργάνωσης της κοινωνίας ή με άλλα λόγια της σοσιαλιστικής εξουσίας, εάν εξαιρέσουμε τη βραχύβια Κομμούνα του Παρισιού. Αυτό το θέμα θα ερευνηθεί κατωτέρω. Ας γυρίσουμε πίσω στα δύο παραδείγματα που ήδη αναφέραμε παραπάνω.

Τι άλλο αποδεικνύουν αυτά τα δύο παραδείγματα; Ενα ακόμα κοινό στοιχείο τους είναι ότι αντιμετωπίζουν την προσπάθεια για τη σοσιαλιστική εξουσία και τις ιστορικές προϋποθέσεις αυτής της προσπάθειας ως τεράστια λάθη, γραμμένα στο βιβλίο απολογισμού του κομμουνιστικού κινήματος. Επομένως αυτό που πρέπει να γίνει από τους κομμουνιστές είναι απλά «να ομολογήσουν» και να αποκηρύξουν την ιστορία τους και στην πραγματικότητα τον εαυτό τους. Σε αυτή την αντίληψη το προπατορικό αμάρτημα, όπως και με τη χριστιανική θρησκεία, ανήκει πάντα στη σοβιετική ηγεσία και σίγουρα αυτή η «αμαρτία» σχετίζεται με τη διακυβέρνηση του Στάλιν.

Επιπλέον μπορούμε να κάνουμε μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση με τη χρησιμοποίηση αυτών των παραδειγμάτων.

Δε χρειάζεται να αναφέρουμε τίποτα από τον Ρίγκαν ή τη Θάτσερ. Ολοι ξέρουμε πολύ καλά τα ψυχροπολεμικά τους επιχειρήματα. Παρόλα αυτά είναι πολύ ενδιαφέρον ότι μια αστική ακαδημαϊκή αξιολόγηση σχετικά με τον εμφύλιο πόλεμο στην Ελλάδα και μια πολιτική ανάλυση σχετικά με την αριστερή πολιτική στην Τουρκία από ένα αυτοαποκαλούμενο αριστερό κίνημα, χρησιμοποιούν τα ίδια με την ιμπεριαλιστική προπαγάνδα επιχειρήματα ή μερικά παράγωγα αυτών των επιχειρημάτων, με λίγο πιο ραφιναρισμένους τρόπους. Η σύγκλιση των επιχειρημάτων των αριστερών του ακαδημαϊκού κόσμου και των ιμπεριαλιστικών κέντρων αποδεικνύει ένα γνωστό ρητό στους σοβιετικούς κύκλους της Τουρκίας: Ο αντισοβιετισμός είναι αντικομμουνισμός. Μοιάζει αυτό απλουστευτικό;

Ας θυμηθούμε τους τροτσκιστές που αγωνίστηκαν μαζί με αντιδραστικούς αναθρεμμένους από τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό ενάντια στα σοβιετικά στρατεύματα που προσκλήθηκαν από την προοδευτική αφγανική κυβέρνηση. Θα διαπιστώσουμε και πώς αυτό το ρητό απεικονίζει την πραγματικότητα, συνοψίζοντας τις περισσότερες περίπλοκες θεωρητικές συζητήσεις σε ένα ενιαίο πρόβλημα: η υπεράσπιση της σοσιαλιστικής εξουσίας είναι η υπεράσπιση της αναγκαιότητας της πάλης για το σοσιαλισμό του κάθε κομμουνιστή στη χώρα του. Δε χρειάζεται να διαφοροποιήσουμε τον αντισοβιετισμό, προερχόμενο από τις δεξιές «δεξαμενές σκέψης», από τον αντισοβιετισμό που προέρχεται από τις αυτοαποκαλούμενες αριστερές ομάδες.

Τα επιχειρήματά τους έχουν συγχωνευτεί, έτσι ώστε τώρα είναι αδύνατη η ξεχωριστή ανάλυσή τους. Αυτές είναι οι θέσεις των «αριστερών» αντισοβιετικών και των αρχιτεκτόνων του ψυχρού πολέμου.

Είναι πολύ ενδιαφέρον ότι το αντισοβιετικό πλαίσιο δεν έχει αλλάξει ακόμα μετά από τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης. Σε αυτό το κείμενο προσπαθούμε να αποκαλύψουμε τα βασικά ζητήματα του αντισοβιετισμού. Στο πρώτο μέρος του κειμένου θα συνοψίσουμε τα βασικά αντισοβιετικά επιχειρήματα και τις ιστορικές ρίζες τους. Στο δεύτερο μέρος θα καθορίσουμε τις τρέχουσες επιδράσεις αυτών των επιχειρημάτων και θα προσπαθήσουμε να εκθέσουμε τη σημασία της πάλης ενάντια στον αντισοβιετισμό σήμερα.

__________

1. O. L. Smith (1993), «The Greek Communist Party, 1945-9», The Greek Civil War (ed. David Close), London: Routledge, p.150.
2. «Birikim» («Οικοδόμηση»), Νέο-αριστερό περιοδικό που εκδίδεται στην Τουρκία, Δεκέμβριος 1989, σελ . 11.

Πηγή: ΚΟΜΕΠ

συνεχίζεται...