2. Η χασματική αυτή απόσταση μπορεί να εννοηθεί σχηματικά ως εξής: στην βάση κυριαρχεί η κυκλική χρονικότητα της κρίσης συσσώρευσης, η οποία είναι μια παρατεταμένη κρίση που συγκαλύφθηκε με μέσα που δημιούργησαν τα ίδια τις κρίσεις που την επιδείνωσαν δραστικά: την χρηματοπιστωτική κρίση και την κρίση χρέους. Αυτό επειδή τα παγιδευμένα κεφάλαια που δεν επενδυόταν, λόγω χαμηλότερου περιθωρίου κέρδους, στην παραγωγική ανάπτυξη, επενδύθηκαν στην χρηματοπιστωτική σπέκουλα και την δανειακή τοκογλυφία.
3. Σε ό,τι αφορά το κράτος και το κεφάλαιο, οι μορφές του ιδεολογικοπολιτικού εποικοδομήματος που υπαγορεύει αυτή η κυκλικότητα στο επίπεδο της οικονομικής βάσης είναι επίσης μορφές επανάληψης: συρρίκνωση των πολιτικών ελευθεριών, αυταρχική στροφή, προσφυγή σε μορφές άμεσης βίας, ολομέτωπη επίθεση στο εργατικό κίνημα και στα εργασιακά δικαιώματα, κλπ. Δεν υφίσταται, από την άποψη αυτή, τίποτε νέο στις μορφές ταξικού πολέμου που αναγκάζεται να οξύνει σφόδρα το κεφάλαιο και το απόλυτα και απροκάλυπτα εξαρτημένο από αυτό κράτος (απόλυτα και απροκάλυπτα εξαρτημένο διότι η κρίση χρέους δεσμεύει το κράτος με σιδερένια δεσμά στην τάξη των κεφαλαιοκρατών, χωρίς το παραμικρό πια περιθώριο "πολιτικής" ή πρόσχημα "ημι-αυτονομίας" ή "νομικο-ηθικής ουδετερότητας", κλπ).
4. Σε ό,τι αφορά την ενσυνείδητη εργατική τάξη, ισχύει ακριβώς το ίδιο: με άλλα λόγια, η εργατική τάξη επιχειρεί να ανταπεξέλθει μέσω της επανάληψης των οργανωτικών εκείνων μορφών (ταξικά συνδικάτα, απεργίες, διαδηλώσεις, κλπ) με τις οποίες απάντησε στην όξυνση της ταξικής πάλης και στο παρελθόν.
5. Κατά συνέπεια, τόσο οι μορφές ιδεολογικοπολιτικής συγκρότησης του κράτους και του κεφαλαίου, όσο και αυτές της ενσυνείδητης εργατικής τάξης βρίσκονται σε αντιστοιχία και συμμόρφωση με την κυκλική και επαναληπτική δομή της κρίσης.
6. ΟΜΩΣ, ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας, το οποίο κατά τα φαινόμενα είναι ως τώρα και το πλειοψηφικό (και μιλούμε πανευρωπαϊκά), αρνείται πεισματικά τις ιδεολογικοπολιτικές μορφές που συμμορφώνονται με αυτή την αρχή της κυκλικής επανάληψης των φάσεων κρίσης και όξυνσης των ταξικών αντιθέσεων.
Η άρνηση αυτή φυσικά, μπροστά στην τρομακτική στρατιωτική, κατασταλτική και οικονομική υπεροπλία του κράτους και του κεφαλαίου, είναι ολοκληρωτικά ανίσχυρη. Το φαινόμενο των "αγανακτισμένων" ήταν η πιο εκτεταμένη έκφραση της άρνησης της έναρθρης, κινητοποιήσιμης πλειοψηφίας της κοινωνίας να συμμορφωθεί με τις ιδεολογικοπολιτικές μορφές οργάνωσης και δράσης που επιβάλλει η κρίση, αλλά και η πιο δραματική υπενθύμιση του ανίσχυρου χαρακτήρα μιας τέτοιας άρνησης. Η ίδια η ιδέα της ισχύος της πλειοψηφικότητας ως τέτοιας αποδείχτηκε κενό γράμμα, μιας και από μόνη της η πλειοψηφικότητα δεν έχει καμία πραγματική δύναμη εφόσον αδυνατεί να εντοπίσει τις αρχές της οργάνωσής της προς έναν κοινό συλλογικό στόχο. Και από την άλλη, η άρνηση της πρωταρχικότητας του οικονομικού παράγοντα, η χαρακτηριστική προσήλωση του κινήματος σε προβλήματα "θεσμών" και "δημοκρατίας", ήταν αποκαλυπτική της θεμελιακότερης άρνησης της αναπόδραστης πραγματικότητας της κρίσης που οδήγησε νομοτελειακά στο "ξεφούσκωμα" των αντιστάσεων όταν η οικονομική κατάσταση έκανε αυτό που νομοτελειακά θα έκανε βάσει των υπαρκτών συνθηκών στο επίπεδο βάσης: επιδεινώθηκε.
7. Μεταβατική λοιπόν περίοδος υφίσταται όχι επειδή το κεφάλαιο επιχειρεί μια από τις πάμπολλες αναδιαρθώσεις του, αλλά επειδή ένα κατά τα φαινόμενα πλειοψηφικό ρεύμα δεν αποδέχεται τον συντονισμό με τις συνέπειες αυτής της αναδιάρθρωσης στην οικονομική βάση (που πάντως είναι μακροπρόθεσμες και χρονολογούνται ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1970).
8. Τι σημαίνει αυτό; Αυτό σημαίνει κάτι ολωσδιόλου παράδοξο και σίγουρα απρόβλεπτο από τον κλασικό μαρξισμό: ο καπιταλισμός πέτυχε ως ιδεολογικό εποικοδόμημα --ως φαντασίωση, ψυχική επένδυση, μορφή αυτο-σύλληψης και αυτοεννόησης, πολιτικού-κομματικού προσανατολισμού-- σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι πέτυχε να συγκρατήσει τη δυναμική διεύρυνσης της βάσης των προνομιούχων του ως οικονομικό σύστημα.
9. Είναι αυτή η διαφοροποίηση μεταξύ ιδεολογικού θριάμβου και δυσλειτουργίας του μηχανισμού επέκτασης της βάσης συγκριτικά προνομιούχων που δημιουργεί το χάσμα ανάμεσα στο εποικοδόμημα και τη βάση σε ό,τι αφορά την πλειοψηφία, το οποίο με τη σειρά του καθιστά την παρούσα περίοδο μεταβατική.
10. Είναι σαφέστατο ότι η πλειοψηφία γνωρίζει πως πιστεύει στον καπιταλισμό ως μοναδικό εφικτό σύστημα κοινωνικής οργάνωσης καταχρηστικά, όταν δηλαδή έχουν μεσολαβήσει πολλαπλές αποδείξεις ότι το σύστημα αυτό απειλεί τόσο το επίπεδο διαβίωσής της όσο, σε κάποιες ακραίες περιπτώσεις, και την ίδια της την επιβίωση. Το γνωρίζει, αλλά ελπίζει πως η καθυστέρηση κατάρρευσης του συστήματος που εξασφαλίζει η δική της ιδεολογικοπολιτική αδράνεια, θα δώσει στον καπιταλισμό τον απαραίτητο χρόνο να επανέλθει σε μία κατάσταση σχετικής ισορροπίας σε ό,τι αφορά αυτό που αντιλαμβάνεται ως δική της --και "φυσική"-- θέση στην ταξική αλυσίδα: αυτό είναι το πραγματικό περιεχόμενο της "πολιτικής της ελπίδας" που ενέπνευσε εκατομμύρια "αριστερών" σε όλο τον κόσμο φέτος, άλλωστε.
11. Με άλλα λόγια, ενώ το οικονομικό σύστημα ασχολείται απερίσπαστο με το μόνο πράγμα με το οποίο είναι φτιαγμένο για να ασχολείται, δηλαδή με την εξασφάλιση του κέρδους και την μετακύλιση του κόστους από τους ίδιους τους κεφαλαιοκράτες προς τις μισθωτές μάζες, οι μάζες των μισθωτών είναι αυτές οι οποίες προσπαθούν να σώσουν το σύστημα από την "μονομανία" του μέσω της ίδιας τους της ιδεολογικο-πολιτικής αδράνειας σε ό,τι αφορά την απόρριψή του, που όμως συνειδησιακά μεταφράζεται επίσης σε "άρνηση επιστροφής στο παρελθόν." Όταν οι μάζες των μισθωτών μιλούν για "ξεπερασμένο παρελθόν" εννοούν πάντα ένα συγκεκριμένο παρελθόν, το παρελθόν που αφορά τις μαζικές και αιματηρές ταξικές συγκρούσεις. Αλλά αυτό στο όνομα του οποίου αρνούνται την "επιστροφή στο παρελθόν" είναι απλά η επιθυμία για μια επιστροφή σε ένα άλλο παρελθόν, πιο πρόσφατο, αυτό της περιόδου 1990-2008. Το παρελθόν αυτό έχει επενδυθεί στη συνείδηση των μισθωτών μαζών με τα θολά και απαλά χρώματα της ανεξήγητα χαμένης Ουτοπίας: είναι η χαμένη Ατλαντίδα των σημερινών χαμηλών μεσοαστικών στρωμάτων και των μικροαστών με σχετικά πρόσφατες εργατικές και αγροτικές καταβολές.
12. Το γεγονός ότι τόσο το κεφάλαιο και το κράτος όσο και το ενσυνείδητο εργατικό κίνημα, από την άλλη, δεν προβαίνουν σε μια τέτοια επιλεκτική ερμηνεία του τι είναι "πισωγύρισμα" αλλά ρίχνονται στη μάχη με τα όπλα που γνωρίζουν πως ανταποκρίνονται σταθερά σε τέτοιες συγκυρίες, οδηγεί απλώς τις μισθωτές μάζες (και ένα πολύ σημαντικό κομμάτι των ανέργων και της νεολαίας) στη συνείδηση μιας διπλής αποξένωσης, τόσο απ' το κράτος και το κεφάλαιο όσο και από το εργατικό κίνημα. Με άλλα λόγια, το πλειοψηφικό ρεύμα στις δυτικές κοινωνίες σήμερα αισθάνεται ότι είναι ο θεματοφύλακας ενός παρελθόντος που απειλείται στον ίδιο βαθμό από το κεφάλαιο και το κράτος και από το εργατικό κίνημα και τις κομματικές του εκφάνσεις. Αλλά φυσικά, η συντριπτική ανισότητα δύναμης ανάμεσα στο κράτος και το κεφάλαιο και την ενσυνείδητη εργατική τάξη καθιστά την στάση της πλειοψηφίας όχι στάση απογοητευμένης ουδετερότητας αλλά στάση συνενοχής και συμμαχίας με τον πρώτο και κατά πολύ ισχυρότερο πόλο.
13. Η επιθυμία για συμμαχία με τον ισχυρότερο είναι τρομακτικά διαδεδομένη στις σημερινές μάζες που, στην Ελλάδα ήδη από το 1949 και παγκόσμια το 1989-90, θεώρησαν την έκβαση της πάλης δυνάμεων τελεσίδικα αποφασισμένη υπέρ του κεφαλαιοκρατικού κράτους. Η ταύτιση με την εξουσία, η αναζήτηση καταφυγίου σε αυτή ψυχικά, ιδεολογικά, νοητικά, με κανέναν τρόπο δεν εκτοπίζεται επειδή υπάρχει επίσης απογοήτευση και θυμός για την "διαγωγή" της εξουσίας. Σαν ένα παιδί που προσκολλάται στον γονιό που το δέρνει επειδή σε αυτή τη βία αναγνωρίζει επίσης τη δύναμη που θα μπορούσε να το προστατέψει, και σαν τον καθένα που αποδέχεται ότι χέρι που αδυνατείς να δαγκώσεις είναι καλό να το γλείφεις, οι μάζες σήμερα τελούν υπό το καθεστώς ενός δουλοπρεπούς αντιεξουσιασμού, με όλη την παραδοξότητα που εμπερικλείει ένας τέτοιος όρος: αγαπούν και επικροτούν αυτό που αναπαράγει την ψευδαίσθηση της αυτονομίας τους και τους βαυκαλίζει για την στην ουσία εκποιημένη αξιοπρέπειά τους· μισούν με πάθος και λύσσα ό,τι τους υπενθυμίζει τα δεσμά τους και τη δουλεία τους. Φυσικά μισούν κατά βάση ό,τι τις καταπιέζει πραγματικά, αλλά αυτό το πρωταρχικό στην πραγματικότητα μίσος δεν μπορεί να αρθρωθεί ευθέως εφόσον υπάρχει επίσης η βεβαιότητα ότι πρέπει πάσει θυσία να διαφυλαχτεί η δήθεν "προστατευτική" συμμαχία με τον ισχυρότερο. Κι έτσι εκτοπίζεται, με μεγαλύτερη "ασφάλεια", σε αυτόν που εκλαμβάνεται ως συνάμα πιο αδύνατος και ηθικά ενοχλητικός: ergo, η διάδοση του αντίστροφου "ταξικού μίσους" όχι για αυτόν που έχει αλλά ακριβώς για αυτόν που δεν έχει και διεκδικεί.
14. Η μεταβατικότητα του παρόντος σταδίου, κατά συνέπεια, αφορά κατά βάση το μετέωρο βήμα αυτής της κοινωνικής πλειοψηφίας, η οποία περιμένει, με όλο και μεγαλύτερη αγωνία και απελπισία, να ανανήψει επιτέλους το κεφάλαιο και να την αποκαταστήσει στην συγκριτική της ανωτερότητα απέναντι στην τάξη που βλέπει ως κατώτερη, από την άλλη όμως κοιτά αλληθωρίζοντας ελαφρά και τις διεργασίες από τα κάτω με ένα μείγμα φόβου για την ανατρεπτική τους δυναμική και ελπίδας στο ότι θα καταφέρουν αυτές να πιέσουν το κεφάλαιο για παραχωρήσεις που θα ωφελήσουν τους ίδιους, τους αμέτοχους και θεατές της εργατικής πάλης.
15. Ενώ λοιπόν οι σημερινές συνθήκες επιβάλλουν στην ενσυνείδητη εργατική τάξη έναν αγώνα του οποίου η ηρωϊκότητα είναι ήδη έκφραση συντριπτικής ανισότητας δυνάμεων (για να το πούμε αλλιώς, η εργατική τάξη είναι ηρωϊκή επειδή δεν έχει το περιθώριο να μην είναι), επιβάλλουν συνάμα και έναν αγώνα ιδεολογικού χαρακτήρα, έναν αγώνα στη σφαίρα του εποικοδομήματος, όπου ο αντίπαλος είναι μόνο εν μέρει το κράτος και το εθνικό και διακρατικό, ιμπεριαλιστικό κεφάλαιο (και οι ιδεολογικοί μηχανισμοί τους, από τα μίντια στους διανοούμενους). Ο άλλος της αντίπαλος στο πεδίο αυτό είναι ακριβώς η κοινωνική πλειοψηφία, της οποίας τα αντικειμενικά συμφέροντα βρίσκονται με το στρατόπεδο της εργατικής τάξης, αλλά της οποίας το σύνολο των ιδεολογικο-πολιτικών προδιαθέσεων είναι σφόδρα αρνητικό προς αυτή.
16. Ο αγώνας αυτός --αγώνας για να στερηθεί η κοινωνική πλειοψηφία όχι από τα "αγαθά" που (δεν) κατέχει αλλά από τις νοητικές αλυσίδες που την προσδένουν στους βιαστές της-- είναι και τρομακτικά δύσκολος και άκρως επικίνδυνος, καθώς ρισκάρει ανά πάσα στιγμή την ανατροφοδότηση του ανάστροφου ταξικού μίσους για το οποίο έγινε λόγος πιο πριν. Ισχύει όμως για τον αγώνα αυτόν ό,τι ισχύει και για τον οικονομικο-ταξικό αγώνα ενάντια στο κράτος και το κεφάλαιο: δεν υπάρχει κανένα περιθώριο να μην δοθεί.
Πηγή: Lenin reloaded
Η πολιτικη συνειδηση των μαζων εχει διαμορφωθει μεσα στις πολυ συγκεκριμενες ιστορικες συνθηκες των τελευταιων δεκαετιων. Παει μαζι και αντανακλα την ηττα της εργατικης ταξης. Η ετ δεν χανει μονο οτι ειχε προηγουμενως κατακτησει σε υλικο βιοτικο επιπεδο αλλα παραλληλα χανει και οτι ειχε κατακτησει σε επιπεδο μαζικης ιδεολογικης και πολιτικης συγκροτησης. Η ηττα ξεκινησε μαλιστα σαν ιδεολογικη και πολιτικη χαλαρωση στην κορυφη και στο κεντρο , χαθηκε η πολιτικη εξουσια, ακολουθησαν διασπασεις, συστηματικα καλλιεργημενος πολιτικος αποπροσανατολισμος απο τη νεα αρχουσα ταξη που πηρε την εξουσια και παλευε συνειδητα εναντια στην ετ. Ακολουθησε το οικονομικο ξεχαρβαλωμα μεσα στο χαος που δημιουργηθηκε, και η αντιστοιχη συκοφαντηση του σοσιαλισμου.
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ σημερινη συγχιση και ο αποπροσανατολισμοςτων λαικων εκμεταλευομενων μαζων, δεν ειναι κι αυτο μια ακομα φυσικη καταστροφη. Ειναι το αποτελεσμα της διαλυτικης δουλειας μιας υπερανεπτυγμενης προπαγανδιστικης μηχανης που προστεθηκε στην ηδη τεραστια προπαγανδιστικη μηχανη του δυτικου κοσμου. Η δραση αυτης της προπ. μηχανης ηταν ιδιαιτερα αποτελεσματικη, γιατι εμφανιζονταν κομμουνιστικη δηθεν και κτυπουσε απο τα μεσα.
Παρ ολα αυτα ο καπιταλισμος ειναι πραγματικα, κατα την αποψη μου, χαρτινη τιγρης η αλλιως γιγαντας με πηλινα ποδια, και η πραγματικη υπερδυναμη που μπορει σε μια πορεια ολα να τα ανατρεψει, ειναι ο λαος. Αρκει να βγουν τα σωστα διδαγματα απο τις ηττες και να μην κρυβονται οι βρωμιες κατω απο το χαλι.
Το κομμα ειναι το εργαλειο. Ο σκοπος ειναι το παν. Δεν πειραζει αν θα στενοχωρεθει το κομμα. Εξ αλλου οποιος αναγνωριζει τα λαθη του ειναι ο πραγματικος κομ και επαναστατης.
Σκ
@Σκ:
ΔιαγραφήΤο παραπάνω κείμενο δεν αναφέρεται στην ΕΣΣΔ, στην Ελλάδα αναφέρεται.
Από το σχόλιο σου πίστεψα πως έπρεπε να το διευκρινίσω αυτό.
Το κειμενο εξεταζει την ιδεολογια και την πολιτικη συγκροτηση της ετ, οχι στην εξελιξη και τη βαθμιαια διαμορφωση της, οχι στην αλληλεπιδραση της με οτι συμβαινει σε αλλες χωρες, αλλα στατικα και αποκομενα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ κατασταση στην οποια βρισκεται σημερα, ιδεολογικα και πολιτικα η κοινωνικη πλειοψηφια ,ειναι λιγο πολυ ιδια σ ολο το κοσμο και δεν επεσε τυχαια απ τον ουρανο.
Υπαρχουν αιτιες τις οποιες πρεπει να δουμε ,για να καταλαβουμε κατ αρχην τη σημερινη πραγματικοτητα ,αν θελουμε να την αλλαξουμε
.
Και κατι ακομα. Η κοινωνικη πλειοψηφια που σημερα ακολουθει πολιτικα την αστικη ταξη, πρεπει να αλλαξει με διαλογο, ελευθερη πολιτικη αντιπαραθεση και με πειθω. Το κειμενο αντιμετωπιζει με τον ιδιο τροπο τον ταξικο αντιπαλο και το ιδιο τη λαικη πλειοψηφια που σημερα κλπ
Σκ
@Σκ:
ΔιαγραφήΛες:
"Η κοινωνικη πλειοψηφια που σημερα ακολουθει πολιτικα την αστικη ταξη, πρεπει να αλλαξει με διαλογο, ελευθερη πολιτικη αντιπαραθεση και με πειθω."
-Τι διαφορετικό λέει το κείμενο;
Από εκεί κ πέρα τώρα.
Το κείμενο διευκρινίζει εξαρχής πως αυτό που περιγράφει είναι η σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα συγκεκριμένα.
Και προσπαθεί να κάνει ακριβώς αυτό που λες. Να περιγράψει-αναλύσει, το ποιά είναι η κατάσταση, εφόσον θέλουμε αυτή να αλλάξει.
Το ζήτημα της "λαϊκής πλειοψηφίας" είναι αρκετά περίπλοκο, καθώς σε αυτήν δεν εντάσσονται μόνο οι αστικοποιημένοι (ιδεολογικά) εργάτες, αλλά και πολυάριθμα μεσοστρώματα. Το κείμενο περιγράφει την στάση τους απέναντι στην μείζονα πάλη που διεξάγεται μεταξύ της αστικής και της (συνειδητής) εργατικής τάξης.
Και κατά την γνώμη μου το κάνει καλά.
"αμέτοχους και θεατές της εργατικής πάλης"
ΑπάντησηΔιαγραφήΟι αμέτοχοι και θεατές της εργατικής πάλης γεύθηκαν 8άωρο, Κυριακή-γιορτές-αργίες, άδεια-ρεπό, 13ο-14ο μισθό κ.α. σαν κανονικότητα. Τα βρήκαν έτοιμα, δεν διεκδίκησαν να κερδίσουν ποτέ τίποτα, γαύγισαν με την απώλεια αλλά δεν δάγκωσαν.
"η κοινωνική πλειοψηφία, της οποίας τα αντικειμενικά συμφέροντα βρίσκονται με το στρατόπεδο της εργατικής τάξης, αλλά της οποίας το σύνολο των ιδεολογικο-πολιτικών προδιαθέσεων είναι σφόδρα αρνητικό προς αυτή"
Το αφήγημά τους ταυτίζεται με την οπτική του σκακιστή, οι ίδιοι όντες τα πιόνια στη σκακιέρα.
Οι εριστικοί με τις αφίσες, ανακοινώσεις, προσκλήσεις μας, κάτι παθαίνουν όταν ακούν πως άλλος τους ξεσκίζει και άλλος τα ακούει. Η μέρα της μαρμότας, πάντως.
Στο σωματείο η κοινωνική πλειοψηφία δεν νιώθει εργάτης, ούτε καν εργαζόμενος. Νιώθει διαχειριστής ή στην χειρότερη εταίρος.
Το κείμενο γράφτηκε το '12. Στον απόηχο των αγανακτισμένων, του κινήματος της πατάτας, της λοιδορίας για τη διόρθωση της ψήφου, την κατακραυγή για την μη συμμετοχή σε κυβέρνηση αριστεράς κτλ, η κοινωνική πλειοψηφία δοξάστηκε.
Το '15 μου είπε "τώρα να δείτε τι θα πάθετε..."
Το ενδεχόμενο πολέμου φοβίζει, μάλλον, με την διατάραξη της "ομαλότητας" παρά συγκλονίζει με την επαπειλούμενη καταστροφή κεφαλών.
"...η μεγάλη σημασία κάθε κρίσης βρίσκεται στο ότι κάνει το κρυφό φανερό, πετά καθετί το συμβατικό, το επιφανειακό, το μηδαμινό, καθαρίζει τον τόπο από τα πολιτικά σκουπίδια και αποκαλύπτει τα αληθινά ελατήρια της ταξικής πάλης που διεξάγεται στην πραγματικότητα."
από άρθρο του Β.Ι. Λένιν «Διδάγματα από την κρίση», που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Πράβντα», στις 23/4/1917
http://www.rizospastis.gr/columnPage.do?publDate=14/5/2017&id=16643&columnId=342
+οδοιπόρος