Μίρκα Γκίνοβα

Мирка Гинова (Ειρήνη Γκίνη) (1923 - 1946)*

26 Ιούλη 1946, 6 το πρωί: Εκτελούνται στα Γιαννιτσά οι κομμουνιστές: Ειρήνη - Μίρκα - Γκίνη, Γ. Μουστακίδης, Πέτρος Περτσεμελής, Δ. Λίμπας, Χρ. Στογιάννης, Γ. Προϊός και Θωμάς Μιχαηλίδης. Η εφημερίδα "Μακεδονία" έγραφε στις 27/7/46 για την εκτέλεση των αγωνιστών αυτών:"Όλοι δε καθ' όλον αυτό το διάστημα, εξακολουθούν να τραγουδούν τον ύμνο της Γ' Διεθνούς. Περισσότερον όμως όλων ψύχραιμος και γενναία υπήρξεν η Γκίνη, η οποία έπεσε ζητωκραυγάζουσα υπέρ του ΚΚΕ, γεγονός το οποίον ενεποίησεν εντύπωσιν εις τους παρακολουθήσαντας την εκτέλεσιν."

Στη φωτογραφία, η θρυλική δασκάλα Ειρήνη - Μίρκα - Γκίνη από το Ρουσίλοβο (Ξανθόγεια) Έδεσσας, που πιάστηκε, πέρασε από στρατοδικείο και ήταν η πρώτη γυναίκα στη νεοελληνική ιστορία που εκτελέστηκε, το καλοκαίρι του 1946.

"... Σας συγχαίρω για την κόρη που γεννήσατε. Αυτή δέχθηκε το θάνατο με το γέλιο στο στόμα, ηρωϊκά και ψύχραιμα, τραγουδώντας. Ολοι που παραβρεθήκαμε στην περίεργη και άγρια εκείνη εικόνα θαυμάσαμε. Κατά τις 5.30' η ώρα εγώ πλησίασα κοντά της και τη ρώτησα μήπως θέλει τίποτα να γράψω στους γονείς της. Αυτή με κοίταξε ήσυχα και μου είπε: "Εγώ πεθαίνω σαν τίμιος άνθρωπος για κάτι στο οποίο ολοκληρωτικά πιστεύω. Για την καλυτέρευση όχι προσωπικά της δικής μου ζωής, αλλά για τη ζωή όλων των ανθρώπων...".

(Από το γράμμα ενός φαντάρου του εκτελεστικού αποσπάσματος της Μίρκας και των 6 συντρόφων της, προς τον πατέρα της).

Στο Ρουσίλοβο (Ξανθόγεια), το χωριό με τις 60 οικογένειες κοντά στη λίμνη του Οστρόβου, γεννήθηκε το 1923 η Μίρκα από φτωχοαγρότες σλαβομακεδόνες.
Από μικρή ακόμα γεύτηκε τις πίκρες και τα βάσανα της ζωής. Εμεινε ορφανή από μητέρα και μεγάλωσε μέσα σε χίλια βάσανα και δυσκολίες.

Οταν τέλειωσε το δημοτικό σχολειό του χωριού της επειδή διακρίνονταν στη μάθηση, ο πατέρας της παρ' όλο που ήταν πάμπτωχος την έστειλε να σπουδάσει στο διδασκαλείο Νηπιαγωγών Καστοριάς. Απ' εκεί βγήκε νηπιαγωγός το 1939.

Το 1940 διορίστηκε προσωρινά νηπιαγωγός σ' ένα χωριό της Εδεσσας. Κι όλο το χωριό αγαπά και σέβεται τη μικρή αλλά επιβλητική δασκαλίτσα. "Καλή δασκαλίτσα", έτσι έλεγε όλο το χωριό για τη Μίρκα.

Δεν πρόλαβε όμως να χαρεί για πολύ την ήσυχη ζωή του χωριού στο σχολειό. Ο φασισμός του Μουσολίνι, οι χιτλερικοί φασίστες κατακλύζουν την Ελλάδα. Αρχίζουν οι κρεμάλες, τα στρατόπεδα, οι φυλακές, οι μαζικές εκτελέσεις, η πείνα, οι βιασμοί, η ταπείνωση. Η Μίρκα οργανώνεται στην ΕΠΟΝ.

Απ' το 1942 δουλεύει στο χωριό της παράνομα. Ξεσηκώνει τα κορίτσια της επαρχίας στον απελευθερωτικό αγώνα. Μαζί οργανώνουν και στέλνουν αντάρτες στον ΕΛΑΣ. Και η ίδια το 1943 κατατάσσεται στα αντάρτικα τμήματα του ΕΛΑΣ στο Καϊμακτσαλάν.

Η Μίρκα δουλεύει σα στέλεχος της ΕΠΟΝ στους σλαβομακεδόνες νέους και νέες. Γίνεται ο εμψυχωτής της φλογερής νεολαίας μας, στον αγώνα για το διώξιμο του καταχτητή.

Η προέλαση του Κόκκινου Στρατού στα Βαλκάνια και τα αδιάκοπα χτυπήματα του ΕΛΑΣ, ανάγκασαν τους χιτλερικούς να εγκαταλείψουν την Ελλάδα.

Οι ελασίτες ελευθερωτές μπαίνουν σε πόλεις και χωριά. Ο λαός πανηγυρίζει την απελευθέρωσή του.

Αλλά δεν πρόλαβε πολύν καιρό να χαρεί τη λευτεριά του. Καινούργιοι καταχτητές έρχονται. Οι "σύμμαχοι" αγγλοαμερικάνοι. Αγριος διωγμός των μαχητών της αντίστασης.

Πιο άγριος είναι ο διωγμός των σλαβομακεδόνων. Μ' αυτό τον τρόπο πάνε να ανάψουν το φυλετικό μίσος, να σπείρουν τη διχόνοια, να χωρίσουν τους έλληνες από τους σλαβομακεδόνες για να μπορέσουν έτσι πιο εύκολα να περάσουν τις αλυσίδες σε έλληνες και σλαβομακεδόνες.

Η Μίρκα, άγρια καταδιωκόμενη, αναγκάζεται να κρύβεται από χωριό σε χωριό και αργότερα να φύγει στο βουνό. Οργανώνει τη μαχητική αυτοάμυνα των χωρικών ενάντια στους μπουραντάδες - βασανιστές του λαού.

Το νέο αντάρτικο, η καινούργια αντίσταση έχει αρχίσει να δημιουργείται κι η Μίρκα είναι απ' τους οργανωτές της στην περιφέρεια της Εδεσσας.

Ηταν καλοκαίρι του 1946. Στο δάσος του Πότσε της Εδεσσας κρύβονταν η μικρή ανταρτοομάδα του Καϊμακτσαλάν. Ενα πρωϊ 200 χωροφύλακες και μαυροσκούφηδες κύκλωσαν όλο το μέρος.

Η Μίρκα ήταν με άλλους 6 συντρόφους, όλους άοπλους. Μόνο αυτή είχε ένα παραμπέλ. Η θαρραλέα αγωνίστρια δε χάνει το θάρρος της. Σηκώνει το παραμπέλ και σκοπεύει. Αλλά οι σφαίρες της είναι λίγες κι εκείνοι είναι πολλοί, έτσι πέφτει στα χέρια τους μαζί με τους συντρόφους της.

Στην ασφάλεια τρομερά τη βασάνισαν τη Μίρκα οι δήμιοι βασανιστές. ...της ξέσχισαν το κορμί και τα ρούχα, τις ξερίζωσαν τα μαλλιά... Η Μίρκα κρατούσε ψηλά και περήφανα το κεφάλι. Εραψε το στόμα και δεν έβγαζε μιλιά. Περήφανα και καρτερικά υπομένει όλα τα βασανιστήρια. Και ακόμα, εμψυχώνει τους συγκατηγορούμενούς της συντρόφους. "Ράψτε τα στόματα σύντροφοι! Ούτε κουβέντα στους προδότες!"

Στις 25 του Ιούλη 1946, μαζί με τους 6 συντρόφους της πέρασε από έκτακτο στρατοδικείο και καταδικάστηκε σε θάνατο.

Στο στρατοδικείο δήλωσε: "Είμαι Σλαβομακεδονοπούλα και πιστεύω στο ΚΚΕ. Γιατί μονάχα αυτό εκπροσωπεί τη θέληση όλου του λαού της Ελλάδας... Αγωνίστηκα στην πρώτη κατοχή ενάντια στους Γερμανούς κατακτητές... Είμαι περήφανη που πεθαίνω σήμερα αγωνιζόμενη ενάντια στους καινούργιους κατακτητές."

Στις 26 του Ιούλη 1946, δυο μέρες από την καταδίκη της μαζί με τους 6 συντρόφους της οδηγήθηκε μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα στα Γιανιτσά. Ηταν η πρώτη επίσημη εκτέλεση που εγκαινιάζονταν ύστερα από την ψήφιση των "έκτακτων μέτρων τάξης".

Περήφανα αντιμετώπισε το εκτελεστικό απόσπασμα η Μίρκα. Σηκώθηκε, πλύθηκε, χτενίστηκε, ντύθηκε και τράβηξε αγέρωχη στον τόπο της εκτέλεσης, εμψυχώνοντας το λαό που παρακολουθούσε με κομμένη την αναπνοή. Σ' όλο το δρόμο τραγουδούσε τη "Διεθνή" και άλλα επαναστατικά σλαβομακεδόνικα τραγούδια.

Μ' αυτά τα λόγια ανακοίνωσε την εκτέλεση των επτά ο μοναρχοφασιστικός τύπος:

"... Οι επτά εκτελεσθέντες αντίκρυσαν ψυχραίμως το εκτελεστικόν απόσπασμα και δεν εδέχθησαν να δεθούν οι οφθαλμοί των.

Περισσοτέραν ψυχραιμίαν απέδειξεν η νηπιαγωγός Ειρήνη Γκίνη, η οποία έψαλλε τον ύμνον της Διεθνούς και εκραύγαζεν υπέρ του ΚΚΕ." (Ανακοινωθέν του μοναρχοφασιστικού Υπουργείου Δημόσιας τάξης).

Ο ποιητής θα γράψει για τη Μίρκα:

Για σένα πλέκουν δαφνοστέφανα οι καιροί
κι αντιλαλούν απ' τα στερνά σου τα τραγούδια
πόλεις, χωριά, λουλούδια κι ουρανοί.
Μπροστά στο μνήμα σου στέκει το μίσος μας λαμπάδα.
Σ' ένα σχολειό δασκάλα αν ήσουν ταπεινή
τώρα περνάει απ' το σχολειό σου όλη η Ελλάδα

ΠΗΓΕΣ:

- Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας, βασικοί σταθμοί του αγώνα, του Νίκου Κυρίτση, εκδ. Σύγχρονη Εποχή 2003, σελ. 21, 130, 134-135.
- Μορφές ηρώων της νεολαίας της Ελλάδας, εκδ. Νέα Ελλάδα 1953, σελ. 103, 106-108.

____________
*Η ανάρτηση αφιερώνεται εξαιρετικά στους "μακεδονομάχους" που ξαναβγήκαν παγανιά τις τελευταίες μέρες...