ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ - ΕΚΤΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ

10ωρη δουλειά, πλήρης κατάργηση της κυριακάτικης αργίας και νέο χτύπημα στη συνδικαλιστική δράση περιλαμβάνονται στις κατάπτυστες διατάξεις

Πόλεμο ενάντια στην εργατική τάξη κήρυξε η κυβέρνηση με την επίσημη παρουσίαση, χτες, ενός νομοσχεδίου - πραγματικού οδοστρωτήρα σε ό,τι έχει απομείνει όρθιο από τα εργασιακά δικαιώματα.

Ο «Ριζοσπάστης» παρουσιάζει σήμερα τα καίρια χτυπήματα που επιχειρεί το νομοσχέδιο στα εργατικά δικαιώματα.
____________
1ο χτύπημα: Συντριπτικό πλήγμα στο 8ωρο - Καθιέρωση 10ωρης δουλειάς - Ο «φερετζές» της «ψηφιακής κάρτας»

Χτίζοντας πάνω στο ευρωενωσιακό οικοδόμημα της «διευθέτησης του χρόνου εργασίας» και των αντίστοιχων νομοθετημάτων όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων, το νομοσχέδιο προχωρά σε συντριπτικό χτύπημα του 8ωρου με την καθιέρωση 10ωρης δουλειάς, που θα επιβάλλεται από τους εργοδότες με ατομικές συμβάσεις εργασίας. Μάλιστα, παρά τη μέχρι τώρα προπαγάνδα της κυβέρνησης ότι το 10ωρο θα επιβάλλεται με ατομική σύμβαση εκεί που δεν υπάρχει σωματείο, ή τις γελοιότητες για «αίτηση του εργαζόμενου», από τη διάταξη προκύπτει το αντίθετο. Συγκεκριμένα, μπορεί να επιβάλλεται με ατομική σύμβαση ακόμα κι αν το συνδικάτο του χώρου διαφωνεί και δεν υπάρχει συλλογική συμφωνία!

Οι δύο τουλάχιστον επιπλέον ώρες εργασίας θα είναι χωρίς αμοιβή, ώστε να ξεχειλώνεται η τζάμπα εργασία, με την κυβέρνηση να παραπέμπει τον εργαζόμενο σε ...αναπλήρωσή τους με μειωμένο ωράριο ή άδεια όποτε συμφέρει την επιχείρηση. Το νομοσχέδιο μάλιστα δεν κάνει διάκριση εφαρμογής του μέτρου για συμβάσεις ορισμένου ή αορίστου χρόνου, κάτι που αφήνει ανοιχτό το πεδίο εφαρμογής του, π.χ. σε όσους εργάζονται σεζόν στον Τουρισμό: Θα δουλεύουν 10ωρα και 12ωρα για ένα εξάμηνο, χωρίς πρόσθετη αμοιβή, και η «αναπλήρωση» θα πηγαίνει στα αζήτητα, όταν θα έχουν πια απολυθεί...

Ο εμπαιγμός απογειώνεται από το υπουργείο Εργασίας όταν φτάνει να παρουσιάζει ως «δικαίωμα» του εργαζόμενου το να δουλεύει τζάμπα 10 ώρες τη μέρα, που τάχα δεν πρέπει να του το «στερούν» τα συνδικάτα...

Ο υπουργός φέρνει μάλιστα ως παράδειγμα τη «μητέρα» που όπως λέει έχει «δικαίωμα να μη δουλεύει την Παρασκευή για να βλέπει το παιδί της», έχοντας επιλέξει να δουλεύει «10 ώρες τις άλλες μέρες τη βδομάδα». Ενα ακόμα «επιχείρημα» που δείχνει ότι η κυβέρνηση είναι εκτός πραγματικότητας, αφού φαντασιώνεται γονείς που θέλουν να βλέπουν τα παιδιά τους την Παρασκευή (μέρα σχολείου) αλλά όχι τις Κυριακές που τους στέλνει για δουλειά, καταργώντας την κυριακάτικη αργία για δεκάδες κλάδους (βλ. παρακάτω).

Μετά απ' αυτόν τον ορυμαγδό των ανατροπών και της «ευελιξίας», η θεσμοθέτηση της «ψηφιακής κάρτας εργασίας», που προβάλλει ως «επανάσταση» η κυβέρνηση, είναι τουλάχιστον κοροϊδία, καθώς οι εργοδότες «και με τον νόμο» θα κάνουν ό,τι θέλουν. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι ο υπουργός Εργασίας, παρουσιάζοντας το άλλοθι της «ψηφιακής κάρτας» για το ξήλωμα κάθε εργασιακού δικαιώματος, επικαλέστηκε τις προτάσεις της ΓΣΕΕ. Ενώ από όσα ειπώθηκαν στη συνέντευξη φαίνεται ότι αυτή η «τομή» θα αξιοποιείται για τον έλεγχο ακόμα και του δευτερολέπτου δουλειάς του εργαζόμενου από το κράτος και την εργοδοσία. Θολό είναι μάλιστα το πώς και πού θα εφαρμοστεί αυτή η «τομή», με τον υπουργό να μη δίνει σαφή απάντηση στο πώς θα ελέγχεται η «διευθέτηση» μέχρι να καθιερωθεί η «ψηφιακή κάρτα», σε ένα προμήνυμα ότι επίκειται πλήρες ξεσάλωμα της εργοδοσίας.

Στο πλαίσιο μάλιστα της προώθησης της πλήρους «ευελιξίας» στα ωράρια, με το άρθρο 55 ορίζεται ρητά πως «το διάλειμμα δεν αποτελεί χρόνο εργασίας», ενώ στο άρθρο 56 προβλέπεται ότι οι μερικώς απασχολούμενοι όχι μόνο πρέπει να παρέχουν πρόσθετη απασχόληση αν τους ζητηθεί από την επιχείρηση, αλλά αυτό μπορεί να γίνει όχι συνεχόμενα στη βάρδιά τους, αλλά αφού μεσολαβήσει κενό. Αυτό σημαίνει ότι ενώ κάποιος προσλαμβάνεται για 4ωρο, στο τέλος της μέρας με τα διακεκομμένα ωράρια μπορεί να υποχρεώνεται να είναι «στον δρόμο» πολλαπλάσιες ώρες.

2ο χτύπημα: Εκτόξευση των υπερωριών και σκόντο στην αμοιβή τους

Και ενώ η κυβέρνηση, θέλοντας να στηρίξει την κατάργηση του 8ωρου, διαφημίζει τη μειωμένη απασχόληση όταν δήθεν «το επιθυμούν οι εργαζόμενοι», την ίδια στιγμή αυξάνει στις 150 ώρες τις υπερωρίες (από 96 στη μεταποίηση και 120 στις υπηρεσίες) τις οποίες μονομερώς θα μπορούν να επιβάλλουν οι επιχειρήσεις, ενισχύοντας το οπλοστάσιο της υπερεκμετάλλευσης και της δουλειάς «ήλιο με ήλιο»! Επιπλέον, επικαλούμενες «επείγουσας φύσης εργασία», ακόμα κι αυτό το όριο των 150 ωρών μπορεί να ξεπερνιέται. Μάλιστα η αύξηση των ωρών θα έρχεται στους εργοδότες και πιο φθηνά, καθώς μέχρι τις 150 ώρες ο εργαζόμενος θα αμείβεται με προσαύξηση μόλις 40%, ενώ με το ισχύον καθεστώς για πάνω από τις 120 ώρες η προσαύξηση είναι 60%.

3ο χτύπημα: Η κυριακάτικη αργία μετατρέπεται σε σπάνια εξαίρεση

Παίρνοντας τη σκυτάλη από την προηγούμενη κυβέρνηση, που νομιμοποίησε τη δουλειά 32 Κυριακές τον χρόνο για το εμπόριο, η ΝΔ χτυπά αδυσώπητα την κυριακάτικη αργία, τη μοναδική μέρα που μένει ελεύθερη στην εργατική οικογένεια. Δίπλα στους μέχρι τώρα εργαζόμενους που ξέχασαν τι σημαίνει ξεκούραση την Κυριακή, προστίθενται επιπλέον κλάδοι και ειδικότητες, και πιο συγκεκριμένα: Υπηρεσίες ταχυδρομικών υπηρεσιών (courier), δραστηριότητες παραγωγής υγειονομικών ειδών ή νοσηλευτικών υλικών, παραγωγή, αποθήκευση, μεταφορά και διανομή φαρμάκων και παραϊατρικού υλικού, επιχειρήσεις εφοδιαστικής αλυσίδας (logistics), ιδίως παραλαβής, αποθήκευσης, συλλογής και διανομής εμπορευμάτων, όπως και επισκευής και συντήρησης περονοφόρων και ανυψωτικών μηχανημάτων, κέντρα κοινών υπηρεσιών («shared services centers») ομίλων επιχειρήσεων, ιδίως στους τομείς της λογιστικής, του ανθρώπινου δυναμικού, της μισθοδοσίας, των Η/Υ (ΙΤ), της κανονιστικής συμμόρφωσης, των προμηθειών και άλλων, επιχειρήσεις ψηφιοποίησης έγχαρτου αρχείου, παροχής υπηρεσιών τηλεφωνικού κέντρου εξυπηρέτησης και τεχνικής υποστήριξης πελατών, παραγωγής έτοιμου σκυροδέματος και λατομείων, εξόρυξης ορυκτών και μεταλλευτικών δραστηριοτήτων, κέντρα δεδομένων («data centers») και εν γένει μηχανογραφικών κέντρων ομίλων επιχειρήσεων.

Επίσης, μετά από άδεια της Επιθεώρησης Εργασίας την Κυριακή θα μπορούν να λειτουργούν οι επιχειρήσεις για: Διενέργεια εξετάσεων για την απόκτηση πτυχίων και διπλωμάτων, στις περιπτώσεις νόμιμων εξωσχολικών δράσεων ιδιωτικών σχολείων, όπως ημερίδες, διημερίδες, σεμινάρια, συνέδρια, ρητορικοί και άλλοι διαγωνισμοί, αγώνες, προπονήσεις, πολιτιστικές εκδηλώσεις, ανθρωπιστικές, φιλανθρωπικές και περιβαλλοντικές δράσεις, συμπεριλαμβανομένων των φυλάκων, οδηγών και συνοδών λεωφορείων, καθαριστριών, προσωπικού μηχανογράφησης - γραμματείας και κάθε άλλου εργαζόμενου αναγκαίου για τη διενέργεια και ομαλή διεξαγωγή αυτών. Ακόμα, στις περιπτώσεις συντήρησης κτιρίων δημόσιων ή ιδιωτικών σχολείων, η οποία δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί τις ημέρες παρουσίας εκπαιδευτικών και μαθητών, καθώς και στις περιπτώσεις προσαρμογής και αναβάθμισης πληροφοριακών συστημάτων.

4ο χτύπημα: Καταργείται το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας

Σε «ανεξάρτητη αρχή» μετατρέπεται σύμφωνα με το νομοσχέδιο το ΣΕΠΕ, μια «αρχή» που θα αναλάβει τον «έλεγχο» σε μια αγορά εργασίας με τη «ζούγκλα» να είναι πια κανονικότητα. Στόχευση κυβέρνησης και εργοδοσίας είναι να μην υπάρχει πια καμιά υποχρέωση του υπουργείου Εργασίας για τη στελέχωση της Υπηρεσίας, να μην είναι υπόλογη καμία κυβέρνηση για τις ελλείψεις ή τα πεπραγμένα της, με λίγα λόγια να αφαιρεθεί ακόμα κι αυτό το μέσο που είχαν οι εργαζόμενοι μπας και βρουν το δίκιο τους.

5ο χτύπημα: Περισσότερη «ελευθερία» για απολύσεις

Υποκριτική πέρα για πέρα είναι και η διάταξη περί «προστασίας από απολύσεις». Στην πράξη οι εργαζόμενοι όχι μόνο δεν προστατεύονται, αλλά ακόμα και στην περίπτωση που δικαιωθούν από τα δικαστήρια δίνεται στον εργοδότη η δυνατότητα, έναντι κάποιου αντιτίμου, να μην ξαναπροσλάβει τον απολυμένο. Πρόκειται για ένα ακόμα «σήμα» προς την εργοδοσία ότι έχει πλήρη ασυλία να κάνει ό,τι νομίζει με τους εργαζόμενους, αφού εκτός από το ότι θα μπορεί να τους βάζει να δουλεύουν όσο και όπως θέλει, θα τους ξεφορτώνεται και όποτε θέλει, ξέροντας ότι αν κριθεί άκυρη η απόλυση δεν έχει και την υποχρέωση επαναπρόσληψης. Οσο για τον εργαζόμενο, θα αρκείται σε κάνα ξεροκόμματο «αποζημίωσης» παραπάνω, κι αυτό αν το κατοχυρώνει, με την κινητικότητα που επικρατεί στην αγορά εργασίας. Πιο συγκεκριμένα, με το άρθρο 65 δίνεται η δυνατότητα στις επιχειρήσεις, καταβάλλοντας μια πρόσθετη αποζημίωση (3 μηνιάτικα μέχρι διπλάσιο της νόμιμης), να ξαποστείλουν τον εργαζόμενο στο σπίτι του και στις ουρές της ανεργίας.

6ο χτύπημα: Δουλειά από όπου θέλει ο εργοδότης με την τηλεργασία

Ανάλογης κοπής είναι και οι διατάξεις για την τηλεργασία, καθώς το «δικαίωμα στην αποσύνδεση» είναι ο φερετζές για να περάσει όλο το νομοθετικό πλαίσιο που μονιμοποιεί και επεκτείνει στο έπακρο τη νέα αυτή μορφή «ευελιξίας», που ωφελεί τους εργοδότες και αυξάνει την εντατικοποίηση της εργασίας, σβήνοντας τα όρια μεταξύ εργάσιμου και μη εργάσιμου χρόνου.

7ο χτύπημα: Νέα εμπόδια στην απεργία

Για να «τσιμεντάρει» η κυβέρνηση την επίθεσή της στην εργατική τάξη επιχειρεί με το νομοσχέδιο μια σαρωτική επίθεση σε κατακτημένες συνδικαλιστικές ελευθερίες, με τον υπουργό Εργασίας να παρουσιάζει τη δράση των συνδικάτων περίπου ως ...εγκληματική ενέργεια, μη μπορώντας να κρύψει το μίσος εργοδοτών και κυβερνήσεων απέναντι στην οργανωμένη - συλλογική διεκδίκηση.

Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει ένα καίριο πλήγμα στο συνταγματικά κατοχυρωμένο απεργιακό δικαίωμα, εισάγοντας την έννοια της «Ελάχιστης εγγυημένης υπηρεσίας σε κλάδους κοινής ωφέλειας κατά τη διάρκεια της απεργίας». Με τη συγκεκριμένη διάταξη διασφαλίζεται ότι η απεργία μετατρέπεται σε «συμβολική πράξη», αντιγράφοντας καμώματα από άλλες χώρες με εργαζόμενους που «απεργούν» ...δουλεύοντας, φορώντας μαύρα περιβραχιόνια.

Αν ψηφιστεί αυτό το αίσχος θα πρέπει σε μέρα απεργίας να διασφαλίζεται «τουλάχιστον το ένα τρίτο της συνήθως παρεχόμενης υπηρεσίας κατά τη διάρκεια απεργίας σε επιχειρήσεις δημόσιου χαρακτήρα ή κοινής ωφέλειας». Ετσι, το απεργιακό δικαίωμα καταντά «αδειανό πουκάμισο» αφού για να παρέχεται το 1/3 των υπηρεσιών και μάλιστα πέραν του συνηθισμένου προσωπικού ασφαλείας, πρακτικά θα πρέπει να εργάζονται σχεδόν όλοι οι εργαζόμενοι. Αν αναλογιστεί κανείς πόσοι εργαζόμενοι χρειάζονται στα πόστα τους για να απογειωθεί έστω και ένα αεροπλάνο ή για να κινηθεί έστω και ένας συρμός, καταλαβαίνει ότι στόχευση της κυβέρνησης είναι να βγάλει στην «παρανομία» το απεργιακό δικαίωμα και να νομιμοποιήσει την απεργοσπασία.

Κοντά στα παραπάνω, το νομοσχέδιο βάζει νέα εμπόδια στη λήψη απόφασης για απεργία, καθώς επιβάλλεται στα σωματεία η εφαρμογή ηλεκτρονικής ψηφοφορίας, η οποία συνδυάζεται με την προηγούμενη διάταξη του ΣΥΡΙΖΑ περί υποχρεωτικής συμμετοχής στη Γενική Συνέλευση που αποφασίζει απεργία τουλάχιστον του 50% των οικονομικά ενεργών μελών του πρωτοβάθμιου συνδικάτου.

Το σκηνικό απεργοσπασίας συμπληρώνεται με τη διάταξη που απαγορεύει την περιφρούρηση της απεργίας καθώς κάτι τέτοιο συνιστά «παράβαση που θα οδηγεί με δικαστική απόφαση στη διακοπή της απεργίας».

8ο χτύπημα: Ξεδόντιασμα της συνδικαλιστικής δράσης

Το νομοσχέδιο μεριμνά για λογαριασμό της εργοδοσίας και για όσους συνδικαλιστές είναι ...«αγύριστα κεφάλια» και τολμούν να πάνε κόντρα σε εργοδότες και κυβερνήσεις. Καταργώντας σχετικές προστατευτικές διατάξεις ανοίγει η πόρτα των απολύσεων συνδικαλιστών, καθώς «η απόλυση συνδικαλιστή θα επιτρέπεται για σπουδαίο λόγο...», ενώ καταργείται η Επιτροπή Προστασίας Συνδικαλιστικών Στελεχών - στην οποία συμμετείχαν και δικαστικοί - η οποία έκρινε μέχρι τώρα τη νομιμότητα της απόλυσης συνδικαλιστών. Ετσι τα αφεντικά θα μπορούν να ξεφορτώνονται πιο εύκολα τις όποιες ενοχλητικές φωνές στους χώρους δουλειάς.

Επιπλέον, η δράση των συνδικάτων μπαίνει ακόμα περισσότερο υπό τον ασφυκτικό έλεγχο του κράτους, μέσα από το «φακέλωμά» τους στο Γενικό Μητρώο Συνδικαλιστικών Οργανώσεων Εργαζομένων (ΓΕΜΗΣΟΕ), το οποίο θα είναι και προϋπόθεση για να μπορούν τα συνδικάτα να διαπραγματεύονται και να υπογράφουν Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας, όπως και να προκηρύσσουν απεργίες.

Το φακέλωμα προχωράει παραπέρα, αφού η ηλεκτρονική ψηφοφορία επιβάλλεται και στην περίπτωση της εκλογής των συνδικαλιστικών οργάνων, σε μια ακόμα προσπάθεια να αποκτήσει η εργοδοσία καλύτερη «εικόνα» για το συνδικαλιστικό προφίλ των εργαζομένων...

Το αίσχος δεν εξωραΐζεται

Σημειώνεται ότι η κυβέρνηση επιχειρεί να ντύσει το νομοσχέδιο - έκτρωμα με ένα ...περιτύλιγμα περί μέτρων για την «ισορροπία επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής» και ενσωμάτωσης της σχετικής ευρωπαϊκής Οδηγίας (2019/1158), σε μια προσπάθεια να εξωραΐσει τις ανατροπές που προωθεί.

Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μέτρα που αν και η κυβέρνηση επιχειρεί να τα παρουσιάσει ως «θετικές πλευρές», συμπληρώνουν το τοπίο του σύγχρονου εργασιακού μεσαίωνα. Στην πράξη, ισοδυναμούν με ελάχιστες άδειες, κατά τη διάρκεια των οποίων δεν εξασφαλίζεται το εισόδημα των εργαζομένων, και πολλές ρυθμίσεις «ευελιξίας».

Τέτοια εργαλεία είναι το «ευέλικτο ωράριο», η «μερική απασχόληση» και η τηλεργασία για εργαζόμενους γονείς. Το νομοσχέδιο προσδιορίζει ότι ο εργοδότης εξετάζει κάθε αίτηση για ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας «λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες της επιχείρησης και του εργαζομένου» και μπορεί να απορρίψει ή αναβάλει τη χορήγησή τους, κάνοντας σαφές ποιος είναι αυτός που μαζεύει και τεντώνει το ...λάστιχο της «ευελιξίας».

Οσον αφορά τις άδειες, θεσμοθετείται γονική άδεια διάρκειας τεσσάρων μηνών για καθέναν από τους δύο γονείς μέχρι το παιδί να συμπληρώσει την ηλικία των 8 ετών, η οποία είναι όμως κατά το ήμισυ ...απλήρωτη. Οι εργαζόμενοι θα λαμβάνουν αποζημίωση από τον ΟΑΕΔ μόνο για τους δύο πρώτους μήνες, στο ύψος του κατώτερου μισθού. Βέβαια, ακόμα κι εδώ υπάρχουν ψιλά γράμματα, αφού ο εργοδότης έχει τη δυνατότητα να μη χορηγήσει την άδεια στον χρόνο που ζητά ο εργαζόμενος «αν αυτό θα διατάρασσε σοβαρά την εύρυθμη λειτουργία της επιχείρησης».

Στόχος της κυβέρνησης είναι να αντιμετωπίσει το «αντικίνητρο» που δημιουργούν για τις επιχειρήσεις οι άδειες και τα δικαιώματα που σχετίζονται με τη μητρότητα. Ετσι, επιδιώκει να μοιράσει ανάμεσα στα δύο φύλα το χρονικό διάστημα απουσίας από την εργασία λόγω οικογενειακών ευθυνών και να επεκτείνει συνολικά στο εργατικό δυναμικό τις «ευέλικτες» ρυθμίσεις εργασίας, αντιμετωπίζοντας τη φροντίδα της οικογένειας ως ατομική υπόθεση και αντικείμενο «ισοκατανομής» ανάμεσα στη γυναίκα και τον άνδρα.

Οσο για την κύρωση της Σύμβασης 190 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας σχετικά με την εξάλειψη της βίας και της παρενόχλησης στην εργασία και μια σειρά συναφών διατάξεων, πρόκειται για άρθρα που προβλέπουν «υποχρεώσεις» των εργοδοτών «να μεριμνούν για να προλαμβάνουν και να σταματούν τις εκδηλώσεις συμπεριφορών βίας και παρενόχλησης στην εργασία», «να παρέχουν στους εργαζομένους πληροφορίες» και να τους ενημερώνουν «για τις διαδικασίες που υφίστανται σε επίπεδο επιχείρησης». Προβλέπεται ακόμα η επιβράβευση των εργοδοτών που εφαρμόζουν σχετικές πολιτικές με τη χορήγηση «Σήματος Ισότητας».