H ταινία της εβδομάδας: Έρχονται οι Ρώσοι!

Σκηνοθεσία: Norman Jewison  

Σενάριο: Nathaniel Benchley, William Rose  

Ηθοποιοί: Carl Reiner, Eva Marie Saint, Alan Arkin
___________
«Όταν οι Αμερικανοί αποφασίζουν να σατιρίσουν τον εαυτό τους είναι αμίμητοι και ασυναγώνιστοι. Καθώς μάλιστα δεν υπάρχει επίσημη κινηματογραφική λογοκρισία στις Η.Π.Α. (οι ταινίες, ωστόσο, αυτολογοκρίνονται από ένα ειδικό οργανισμό της Ένωσης των Αμερικανών Παραγωγών και από μία πανίσχυρη κινηματογραφική θρησκοκρατούμενη «Ένωση»), οι ευφάνταστοι και προοδευτικοί κινηματογραφιστές μπορούν να χρησιμοποιήσουν την αφθονότατη «πρώτη ύλη» μ’ έναν τρόπο πραγματικά σπαρταριστό.

Στο «Έρχονται οι Ρώσοι» (στον πρωτότυπο τίτλο επαναλαμβάνεται η πρόταση χωρίς κόμμα ["the russians are coming the russians are coming"] , πράγμα που δημιουργεί εξ αρχής μιαν εντύπωση σύγχυσης) σαν «πρώτη ύλη» χρησιμοποιείται η παρανοϊκή κομμουνιστοφοβία, που τόσο έντεχνα και μεθοδικά εμφυτεύθηκε στον εγκέφαλο της αμερικανικής μάζας από τον παρεπιδημήσαντα εις Κύριον (ευτυχώς εγκαίρως) Μακάρθι. Αυτό το αξεπέραστο μέχρι σήμερα ταμπού διαλύεται και αποσυντίθεται εις τα εξ ων συνετέθη από τον θαυμάσιο Τζιούισον, με ένα πείσμα που δίνει την εντύπωση ξαφνικού ξεσπάσματος του από χρόνια καταπιεσμένου φιλελευθερισμού του.

Το «Έρχονται οι Ρώσοι» ανήκει σ’ εκείνη τη σπανιότατη κατηγορία χολιγουντιανού κινηματογράφου βαθύτατης αυτογνωσίας και οξύτατης κριτικής. Βέβαια, ως συνήθως, το έξυπνο περικάλυμμα της σάτιρας απαλύνει την κριτική διάθεση, όμως η φαιδρή διακωμώδηση είναι συχνά πολύ πιο αποτελεσματική από τη σοβαροφανή ανατομία ενός εγκλήματος.

Ο Νόρμαν Τζιούισον κατορθώνει να ανασυνθέσει άψογα αυτήν την ατμόσφαιρα του πανικού, που προκαλείται σ τους κατοίκους ενός νησιού από την απροσδόκητη εμφάνιση ενός σοβιετικού υποβρυχίου που άραξε κατά λάθος στα αβαθή, γιατί ο περίεργος κυβερνήτης ήθελε να ρίξει μια ματιά στην άγνωστή του Αμερική!

Η κλιμάκωση του πανικού παρασύρει στη δίνη του ολόκληρη τη μικρή πόλη, η οποία, ευρισκόμενη σε κατάσταση πολέμου, προσπαθεί να σωθεί εκ των ενόντων με τους ανεκδιήγητους αυτοσχέδιους εθνοφρουρούς της. Η πολλαπλή «παράλληλη δράση» κρατιέται μέχρι το φινάλε με απόλυτη συνέπεια, δημιουργώντας ένα τέλεια παρανοϊκό κρεσέντο. Βέβαια, το εύκολο εύρημα του κρεμασμένου από το καμπαναριό παιδιού, που γίνεται αιτία για την ανακωχή και την τελική συμφιλίωση, μοιάζει λιγάκι σαν από μηχανής θεός -επιτρεπτός, ωστόσο, σ’ ένα φιλμ «πολιτικής φαντασίας». Το ίδιο θα μπορούσαμε να πούμε και για τις ερωτικές παρεκβάσεις, αν ήταν περισσότερο «γελοιογραφημένες».

Μην χάσετε αυτή την απολαυστική, απόλυτα ειλικρινή «συνυπαρξιακή» ταινία.

Βασίλης Ραφαηλίδης