Χιλή: Εικόνες από το μέλλον

«Είμαστε σε πόλεμο με έναν ισχυρό εχθρό, που είναι διατεθειμένος να χρησιμοποιήσει βία χωρίς όρια», δήλωσε σε τηλεοπτικό διάγγελμά του ο δεξιός (και ζάμπλουτος) πρόεδρος της Χιλής, Σεμπαστιάν Πινιέρα, αναφερόμενος στην εξέγερση που εδώ και μέρες προκαλεί ισχυρούς κραδασμούς στην εξουσία της αστικής τάξης στη χώρα. Οι λατινοαμερικάνοι Πινιέρα δεν κρύβουν τα λόγια τους, όπως οι ευρωπαίοι αστοί πολιτικοί, αλλά μιλούν ευθέως για τον εχθρό λαό.

«Η δημοκρατία όχι μόνο έχει το δικαίωμα, αλλά την υποχρέωση να υπερασπιστεί τον εαυτό της χρησιμοποιώντας όλα τα μέσα που έχει στην διάθεσή της, το Νόμο, προκειμένου να πολεμήσει αυτούς που θέλουν να την καταστρέψουν», συνέχισε ο Πινιέρα. Και απέδειξε αμέσως τι εννοεί, κηρύσσοντας στρατιωτικό νόμο και κατεβάζοντας το στρατό στους δρόμους, γιατί η Αστυνομία δεν τα έβγαζε πέρα μόνη της.

Η αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία, η δικτατορία της αστικής τάξης, δε διστάζει να χρησιμοποιήσει όλα τα διαθέσιμα μέσα, όταν αισθάνεται ότι απειλείται από τον εχθρό λαό. Κι αυτό κάνει στη Χιλή αυτές τις μέρες, αντιμετωπίζοντας με τη φωτιά και το σίδερο τους διαδηλωτές. Μέχρι την περασμένη Τετάρτη, ο απολογισμός ήταν 18 νεκροί, εκατοντάδες τραυματίες (πολλοί από αυτούς φέρουν τραύματα από σφαίρες) και χιλιάδες συλληφθέντες από τους μπάτσους και το στρατό. Ομως η σκληρή καταστολή δεν έχει φέρει κανένα αποτέλεσμα μέχρι στιγμής. Ο χιλιάνικος λαός γράφει και πάλι με το αίμα του μια ακόμα ένδοξη σελίδα της πλούσιας Ιστορίας του.

Θρυαλλίδα της λαϊκής έκρηξης ήταν μια φαινομενικά ασήμαντη αφορμή: η αύξηση στην τιμή του εισιτηρίου του Μετρό στην πρωτεύουσα Σαντιάγο. Αντιλαμβανόμαστε έτσι ότι είχε συσσωρευτεί πολλή καύσιμη ύλη και μια σπίθα ήταν αρκετή για να της βάλει φωτιά. Στο στόχαστρο των εξεγερμένων μπήκαν λεωφορεία και σταθμοί του μετρό, τράπεζες και κρατικά κτίρια, ενώ εκατοντάδες διαδηλωτές μπούκαραν στα σουπερμάρκετ απαλλοτριώνοντας μαζικά τρόφιμα, ρούχα και άλλα είδη πρώτης ανάγκης.

Τίποτα δεν προμήνυε κάτι τέτοιο. Οι δείκτες οικονομικής ανάπτυξης του χιλιάνικου καπιταλισμού παρουσίαζαν μια σχετικά εύρωστη οικονομία, με σημαντική αύξηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος και προοπτική αύξησης του προσδόκιμου ζωής. Μια οικονομία σε ανοδική πορεία, που ουδεμία σχέση έχει με τις παραπαίουσες οικονομίες των γειτονικών Βραζιλίας και Αργεντινής.

Για μετανάστευση ούτε λόγος, τουλάχιστον σύμφωνα με τις επίσημες εκθέσεις του κράτους.

-Τότε τι ήταν αυτό που έβγαλε τα πλατιά λαϊκά στρώματα και την εργατική τάξη της Χιλής στο δρόμο, όχι σε κάποιες ρουτινιάρικες διαδηλώσεις διαμαρτυρίας, αλλά σε μαζική σύγκρουση με την αστυνομία και το στρατό, αψηφώντας το στρατιωτικό νόμο που κήρυξε ο Πινιέρα στην πρωτεύουσα και στις μεγαλύτερες πόλεις της χώρας ήδη από τη δεύτερη μέρα της εξέγερσης; -Τι ήταν αυτό που ώθησε το λαό να αψηφίσει τις ερπύστριες των στρατιωτικών τανκς και τους χιλιάδες στρατιώτες που κατέβηκαν στον δρόμο ενάντια σε πολίτες, για πρώτη φορά από την πτώση της χούντας του Πινοσέτ το 1990, πληρώνοντας βαρύ φόρο αίματος στο βωμό της πιο κτηνώδους κρατικής καταστολής;

«Αυτό που εκτυλίσσεται στη Χιλή δεν είναι απλά μια διαδήλωση για την αύξηση της τιμής του εισιτηρίου στο Μετρό, είναι ένα ξέσπασμα για τα χρόνια καταπίεσης που έπληξαν κυρίως τους φτωχότερους. Η οφθαλμαπάτη της υποδειγματικής Χιλής τέλειωσε. Οι χαμηλοί μισθοί, η έλλειψη υγειονομικής περίθαλψης και οι συντάξεις πείνας έχουν φθάσει τον κόσμο στα όριά του», δήλωσε η φοιτήτρια Καρίνα Σεπούλβεδα σε τοπικό ειδησεογραφικό μέσο, περιγράφοντας απλά και συνοπτικά τις πραγματικές αιτίες της εξέγερσης.

Πίσω από τις ωραιοποιημένες επίσημες στατιστικές κρύβονται οι πολίτες που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, οι οποίοι ξεπερνούν το 15,2% του συνολικού πληθυσμού. Κρύβεται η συνεχής επέκταση των παραγκουπόλεων στις παρυφές των μεγάλων πόλεων, την ίδια στιγμή που η μπουρζουαζία απολαμβάνει την κραιπάλη. Το 75% του πλούτου που παρήχθη τα τελευταία χρόνια, που ο χιλιάνικος καπιταλισμός έτρεχε με σχετικά υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, πήγε στην ολιγάριθμη αστική τάξη, ενώ μόλις το 10% πήγε στα πολυπληθή λαϊκά στρώματα. Λίγες μέρες πριν από το ξέσπασμα της εξέγερσης, ο Πινιέρα δήλωνε ότι το μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα ξεπερνά τις 20.000 δολάρια το χρόνο, ενώ σύμφωνα με το Ιδρυμα ΣΟΛ με έδρα το Σαντιά-γο, το 54,3% των εργαζόμενων έχει μεικτές αποδοχές που δεν ξεπερνούν τα 440 ευρώ το μήνα, σε μια χώρα που το κόστος ζωής είναι παρόμοιο με της Ελλάδας. Η ιδιωτικοποίηση του νερού από τη φασιστική στρατιωτική χούντα το 1981 έχει αυξήσει κατακόρυφα την τιμή του, ενώ πολλά νοικοκυριά δεν έχουν καν πρόσβαση σ’ αυτό. Εκτός από το νερό έχουν ιδιωτικοποιηθεί το Μετρό, οι αυτοκινητόδρομοι και το συνταξιοδοτικό σύστημα. Ενας εργαζόμενος που παίρνει το μέσο εισόδημα αναγκάζεται να ξοδέψει περισσότερο από το 1/6 του για τις βασικές μετακινήσεις του, λόγω της αύξησης του εισιτηρίου.

Η ιδιωτικοποίηση του συνταξιοδοτικού συστήματος εμπεδώθηκε με το μέτρο της υποχρεωτικής αποταμίευσης, δηλαδή με την κλοπή του 10% του μισθού του εργαζόμενου από τα συνταξιοδοτικά ταμεία, με το σχηματιζόμενο κεφάλαιο να το διαχειρίζονται έξι ιδιωτικές εταιρίες, οι οποίες το «αξιοποιούν» ως δικό τους κεφάλαιο, τζογάροντας στο χρηματιστήριο ή κάνοντας τοποθετήσεις σε άλλες ευαγείς καπιταλιστικές δραστηριότητες. Την ώρα της συνταξιοδότησης οι άντρες παίρνουν το 38% των κλεμμένων εισφορών τους με τη μορφή σύνταξης και οι γυναίκες μόλις το 33%. Και βέβαια, το τελικό ύψος της σύνταξης αναπροσαρμόζεται σύμφωνα με τις διακυμάνσεις της αγοράς. Σύμφωνα με το ΣΟΛ, το 90,75% των συνταξιούχων παίρνει περίπου 233 δολάρια τον μήνα!

Πέρα από τη μαζική εξαθλίωση, υπάρχουν και πολιτικοί λόγοι (οι οποίοι δεν είναι ανεξάρτητοι από τους οικονομικούς). Ο Πινιέρα είναι ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους στη Χιλή, ενώ στην κυβέρνησή του συμμετέχουν επιχειρηματίες και άτομα που σχετίζονταν με τη δικτατορία του Πινοσέτ. Αυτό το γεγονός αποτελεί κόκκινο πανί για τους διαδηλωτές.

Οι αρχικοί φραστικοί λεονταρισμοί του Πινιέρα έπεσαν στο κενό και σύντομα έδωσαν τη θέση τους σε λόγια «κατανόησης» για τα βάσανα του απλού λαού και σε υποσχέσεις για πακέτο κοινωνικών μέτρων ανακούφισής τους. Σε πρώτη φάση, μέσω τηλεοπτικού διαγγέλματος, ο Πινιέρα ανακοίνωσε φοροελαφρύνσεις για το λαϊκό εισόδημα, αύξηση της κατώτατης σύνταξης κατά 20% και πάγωμα της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος. Το μέτρο της αύξησης της τιμής του εισιτηρίου του Μετρό το είχε ήδη αποσύρει από τη δεύτερη μέρα των διαδηλώσεων, χωρίς να καταφέρει να κατευνάσει τη λαϊκή οργή.

Υπό το βάρος της εξέγερσης, ο «σκληρός» Πινιέρα εξαναγκάστηκε σε ελιγμούς προκειμένου να γλιτώσει τα χειρότερα. Ομως, ακόμα και οι υποσχέσεις για βελτίωση της ζωής του λαού βγήκαν μέσα από τα πύρινα οδοφράγματα, δείχνοντας για άλλη μια φορά ότι μόνο το σπάσιμο της αστικής νομιμότητας μπορεί να βάλει φρένο στην προϊούσα φτωχοποίηση του λαού και να δημιουργήσει τους όρους για μια λαϊκή αντεπίθεση αύριο.

Πηγή: Κόντρα