Ιστοριο-κάθαρση

Ο 20ος αιώνας υπήρξε γεμάτος, ξεχείλισε απ’ τα καλύτερα και τα χειρότερα της ανθρωπότητας· τις ελπίδες και τις απογοητεύσεις του κόσμου. Δεν μπορούμε να ξέρουμε πως αντιλαμβάνονταν οι πρωτοκοσμικοί, στις αρχές του 20ου αιώνα, τον 19ο – που κι αυτός ήταν απίστευτα γεμάτος. Ο Μαρξ κάπου σημειώνει ότι το παρελθόν βαραίνει στους ώμους των ζωντανών· έχει δίκιο. Πόσο μακριά, άραγε, κουβάλησαν στις πλάτες τους τον 19ο αιώνα οι μακρινοί μας πρόγονοι στις αρχές του 20ου; Δεν ξέρουμε.

Ξέρουμε όμως ότι ο 20ος αιώνας βαραίνει τους ώμους όλων στις πρώτες δεκαετίες του 21ου. Οι πιο ευάλωτοι, για να κουμαντάρουν το βάρος πάνω τους, διαλέγουν μια περικοπή απ’ τον 20ο αιώνα, στα μέτρα τους – και πορεύονται έτσι, σαν τους τυφλούς στον άδη, κοιτώντας προς τα πίσω. Οι πιο απατεώνες τον «ξαναγράφουν», για να τον πουλήσουν χοντρική / λιανική – αυτοί καμαρώνουν, σαν τεχνικοί του ψέμματος. Οι πρώτοι ξεδοντιάζονται, γίνονται ακίνδυνοι. Οι δεύτεροι τροχίζουν τους κυνόδοντές τους: αποικίζουν τον κοινωνικό χρόνο που δεν τους ανήκει.

Δεν θέλουν απλά την κατοχή, την ιδιοκτησία στο παρελθόν. Θέλουν μέσω αυτής την κυριότητα στο σήμερα και στο αύριο. Δεν είναι «αντισταλινικοί» όπως υποκρίνονται. Είναι γνήσιοι υπηρέτες των μηχανών του Θεάματος.

(φωτογραφία: Στις 29 Νοέμβρη του 1943, κατά τη διάρκεια της «διάσκεψης της Τεχεράνης» ο Τσώρτσιλ, προσέφερε στον Στάλιν εκ μέρους του βασιλιά Γεωργίου του 6ου, παρόντος του Ρούσβελτ, το ξίφος του Στάλινγκραντ. Το διακοσμημένο με πολύτιμους λίθους και με χρυσή λαβή ασημένιο σπαθί, ήταν δώρο αναγνώρισης του Λονδίνου στον αγώνα του «κόκκινου στρατού». Πάνω γράφει σε αγγλικά και ρωσικά: στους ατσαλένιους πολίτες του Στάλινγκρνατ – δώρο του βασιλιά Γεωργίου του 6ου…

Δεν είχε σκεφτεί τότε ο αγγλικός ιμπεριαλισμός τα περί «συνυπευθυνότητας»… Περίεργο…)

…Ο ιστορικός υλιστής δεν μπορεί να παραιτηθεί από την αντίληψη ενός παρόντος – που δεν αποτελεί σημείο μετάβασης – στο οποίο ο χρόνος πιστοποιείται και στέκει ακίνητος. Γιατί αυτή η αντίληψη οριοθετεί εκείνο ακριβώς το παρόν, στο οποίο αυτός, για το άτομό του, γράφει ιστορία. O ιστορικισμός δίνει την “αιώνια” εικόνα του παρελθόντος· ο ιστορικός υλισμός παρέχει μια μοναδική εμπειρία με το παρελθόν. Ο ιστορικός υλιστής αφήνει τους άλλους να εξαντληθούν με την πόρνη που ονομάζεται “Μια φορά κι ένα καιρό” στο μπουρδέλο του ιστορικισμού. Παραμένει κύριος των δυνάμεών του: ώριμος αρκετά για να ανατινάξει το συνεχές της ιστoρίας…

… Ανασύνθεση του παρελθόντος δεν σημαίνει αναγνώρισή του “με τον τρόπο που υπήρξε πραγματικά”. Σημαίνει το άρπαγμα μιας μνήμης καθώς αστράφτει σε μια στιγμή κινδύνου. Για τον ιστορικό υλισμό το ζήτημα είναι να συλλάβει μια εικόνα του παρελθόντος, καθώς αυτή εμφανίζεται απροσδόκητα στο ιστορικό υποκείμενο τη στιγμή του κινδύνου. Ο κίνδυνος απειλεί τόσο το περιεχόμενο της παράδοσης όσο και τους παραλήπτες του. Και για τους δύο είναι ο ίδιος: να γίνουν όργανα της κυρίαρχης τάξης. Κάθε εποχή πρέπει να κάνει τη δύσκολη προσπάθεια για την εκ νέου αρπαγή της παράδοσης από τον κoνφoρμισμό, που είναι έτoιμoς να την καταδυναστεύσει… Το χάρισμα να αναζωπυρώνει τη σπίθα της ελπίδας στο παρελθόν έχει εκείνος μόvο ο ιστορικός που είναι απόλυτα πεισμένος ότι ούτε ακόμη και οι νεκροί δεν θα ‘ναι ασφαλείς από τον εχθρό, εάν αυτός νικήσει. Και ο εχθρός αυτός δεν έχει πάψει να νικά….

Αυτά έγραφε κάποτε κάποιος ονόματι Walter Benjamin. Αυτός ο βαθιά, εξονυχιστικά αντιφασίστας θα κινδύνευε σήμερα να χαρακτηριστεί αν όχι «φασίστας» σίγουρα «συνυπεύθυνος με τη ναζιστική γερμανία για το ξέσπασμα του β παγκόσμιου πολέμου». Γιατί «η σημασία της ευρωπαϊκής μνήμης για το μέλλον της ευρώπης» είναι ο λόγος των ανακατασκευαστών της ιστορίας. Ο λόγος του Θεάματος. Κι απ’ αυτόν τον εχθρό ακόμα και οι νεκροί δεν είναι ασφαλείς.

-Ποιός, ποιά, άραγε απ’ αυτούς κι αυτές τους 535 που πάτησαν το κουμπί του ευρωκαθίσματος τους ψηφίζοντας, στο ευρωκοινοβούλιο, την «συνυπευθυνότητα της σοβιετικής ένωσης για το ξέσπασμα του β παγκόσμιου πολέμου» θα είχε την ίδια γνώμη στις 23 Σεπτέμβρη του 1941 όταν ο γερμανικός στρατός είχε κυκλώσει το Λένινγκραντ; -Ποιός, ποιά από δαύτους, θα είχε την ίδια γνώμη περί «συνυπευθυνότητας» στις 23 Σεπτέμβρη του 1942 όταν ξεκινούσε η πολιορκία του Στάλινγκραντ;

Κι όταν, στις 23 Σεπτέμβρη του 1943 ο «κόκκινος στρατός», έχοντας νικήσει στην τρομακτική «μάχη του Κουρσκ» ξεκινούσε την αντεπίθεση του προς τα δυτικά καταλαμβάνοντας το Κίεβο, αυτοί οι 535 της τωρινής «συνυπευθυνότητας» θα μιλούσαν γι’ αυτήν ή θα κρατούσαν την ανάσα τους και δεν θα έβγαινε λέξη απ’ το λαρύγγι τους απ’ την ελπίδα; Ακόμα, στις 23 Σεπτέμβρη του 1944, όταν στο βορρά ο «κόκκινος στρατός» διέσχιζε πολεμώντας την πολωνία απελευθερώνοντας τους επιζώντες των πολωνικών στρατοπέδων συγκέντρωσης και στο νότο είχε εισβάλει ήδη στη βουλγαρία, αυτοί οι 535 για «συνυπευθυνότητα» θα μιλούσαν ή για ανακούφιση;

Όχι. Στις 23 Σεπτέμβρη του 1941, του 1942, του 1943 και του 1944, αλλά ακόμα και του 1951 ή του 1961, ο τότε εαυτός αυτών των 535 δεν θα έλεγε τέτοιες προστυχιές. Θα είχε την στοιχειώδη ειλικρίνεια, την στοιχειώδη ιστορική συναίσθηση. Τότε. Όχι τώρα. Η 23η Σεπτέμβρη του 2019 ανήκει σ’ έναν καινούργιο πόλεμο, κι αυτοί συμμετέχουν συνειδητά. Και σ’ αυτόν τον πόλεμο, όπως και σε κάθε άλλο, η προπαγάνδα είναι όπλο πρώτης γραμμής.

Ο τότε εαυτός αυτών των 535 (και πολλών οπαδών τους) είναι νεκρός. Τον σκότωσε ο τωρινός εαυτός τους. Του έριξε μια σφαίρα ανάμεσα στα μάτια, ελπίζοντας να τον τυφλώσει για πάντα. Όμως ακόμα κι αυτός, ο τότε εαυτός τους, νεκρός προ πολλού, κινδυνεύει σήμερα. Πολλοί ιστοριο-καθάρτες είναι πρώην κάτι άλλο· κι αυτό τους κάνει ακόμα πιο επικίνδυνους.

Δεν είναι, μόνο, ότι αυτοί οι 535 (και οι πολλοί οπαδοί τους) διαστρέφουν την συγκεκριμένη ιστορία, αυτήν την Β παγκόσμιου. Είναι ότι συνεπείς στον μεταμοντερνισμό προσπαθούν να θάψουν βαθιά την Ιστορία σαν αστραπιαία υπενθύμιση του καθήκοντος την στιγμή του κινδύνου. Πρόκειται για παραχαράκτες με την πιο πολιτική έννοια του όρου: υποστηρίζουν ότι η Ιστορία είναι «κείμενο» που μπορείς να το βάλεις σε οποιοδήποτε ηλεκτρονικό κειμενογράφο και, «κόψε / ράψε» να του αλλάξεις τα φώτα κατά βούληση… Υποστηρίζουν ότι η άποψη που θα τους ήταν αδιανόητη την δεκαετία του ’40, του ’50 ή του ’60 (η άποψη της «συνυπευθυνότητας»), τους είναι αυτονόητη σήμερα… Όχι επειδή «έμαθαν καινούργια σημαντικά στοιχεία για το τότε» αλλά επειδή το τώρα τους, το δικό τους εξουσιαστικό παρόν (υποστηρίζουν ότι) έχει απεριόριστα δικαιώματα ιδιοκτησίας πάνω στο οποτεδήποτε τότε, στο όποιο παρελθόν· και, κατά συνέπεια, μπορούν να το κάνουν ό,τι γουστάρουν. Μπορούν να ξεθάψουν και τους νεκρούς· και να σκορπίσουν τα κόκκαλά τους για να μην υπάρχουν καν μνήματα…

Όμως η Ιστορία δεν είναι «λόγια» όπως νομίζουν οι κακούργοι που προς το παρόν έχουν νικήσει. Είναι αίμα. Θα πρέπει να πετύχουν την απόλυτη πλύση όχι μόνο του εγκεφάλου αλλά και κάθε κύτταρού μας για να μας μετατρέψουν σε στρατιώτες τους στον 4ο παγκόσμιο…

Φροντίζουμε να αποτύχουν.

Πηγή: Sarajevo mag (1,2,3,4)