Mάριο Σολίνας - Ένας Ιταλός αντιφασίστας

Ανάμεσα στους δεκάδες Ιταλούς αντιφασίστες που εντάχθηκαν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο στην ΕΑΜική Εθνική Αντίσταση, το όνομα Μάριο Σολίνας φέρει μια ξεχωριστή αίγλη, όχι γιατί είναι το όνομα κάποιου Ιταλού μαχητή ή μάλλον παρτιζάνου του ΕΛΑΣ, αλλά γιατί με τη σιωπηλή και αποτελεσματική δράση του, ο Μάριο Σολίνας έσωσε δεκάδες ζωές πατριωτών και απλών πολιτών από τα εκτελεστικά αποσπάσματα των κατακτητών. Αθόρυβα, αποφασιστικά και κυρίως αποτελεσματικά, ο Μάριο Σολίνας έδρασε στην περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας και το 1944, αποχώρησε χωρίς στεφάνια, δόξα και παράσημα για την πατρίδα του.

Μιλώντας για την Εθνική Αντίσταση του Αγρινίου, θυμάται κανείς, και δικαίως, τη Μαρία Δημάδη, τον καπετάν Επαμεινώνδα και άλλους πολλούς ήρωες του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ και της ΕΠΟΝ. Λίγοι όμως θυμούνται τον Ιταλό Μάριο Σολίνας. Ίσως γιατί τόσο αποτελεσματικά αθόρυβη υπήρξε η δράση του, που ακόμα τη σκεπάζει ένα πέπλο μυστηρίου.
Ο Μάριο Σολίνας γεννήθηκε στο Κάλιαρι της Σαρδηνίας το 1902. Υπήρξε εξαιρετικός δικηγόρος και συγγραφέας αρκετών νομικών συγγραμμάτων. Έχαιρε βαθιάς εκτίμησης στους νομικούς κύκλους της Ιταλίας του Μεσοπολέμου και σύντομα αναδείχθηκε στη θέση του πρώτου εισαγγελέα του Τορίνο. Στα χρόνια της Κατοχής, ο Σολίνας, ένας καλοκάγαθος και ήπιος άνθρωπος στάλθηκε από την ιταλική κυβέρνηση του Μουσολίνι να υπηρετήσει, με το βαθμό του βασιλικού επιτρόπου, στο Στρατοδικείο του Αγρινίου, φέροντας το βαθμό του υποστράτηγου, αν και ποτέ δεν είχε γίνει μέλος του φασιστικού κόμματος.

Ο ίδιος γνώριζε καλά την αρχαία και νεώτερη ελληνική Ιστορία και απεχθανόταν βαθιά τα επεκτατικά σχέδια της φασιστικής κυβέρνησης της Ιταλίας, όπως άλλωστε και τους φασίστες συμπατριώτες του. Ο Σολίνας ήταν ειρηνιστής και αντιφασίστας χωρίς να είναι κομμουνιστής. Γνώριζε καλά ότι υπηρετούσε σε μια θέση στην οποία καλούταν να νομιμοποιήσει πολλά εγκλήματα των αρχών κατοχής και να επιβάλει την εξουσία τους με σιδηρά πυγμή, κάτι που τον ίδιο τον απωθούσε ιδιαίτερα. Παράλληλα συμμεριζόταν βαθιά τον αγώνα των Ελλήνων ενάντια στον κατακτητή και ιδιαίτερα τις θέσεις και απόψεις του ΕΑΜ. Παρά το γεγονός ότι κατά το πρώτο διάστημα της υπηρεσίας του έμεινε σχετικά αδρανής, ο Σολίνας επιθυμούσε διακαώς να γνωρίσει τους Έλληνες παρτιζάνους του ΕΛΑΣ, κάτι που του προσέφερε το στέλεχος του ΕΑΜ και του ΚΚΕ Αγρινίου, Κώστας Αυγούλης.

Στις 8 Γενάρη του 1943, ο Κώστας Αυγούλης οδήγησε το Μάριο Σολίνας, κάτω από δρακόντεια μέτρα ασφαλείας και άκρα μυστικότητα στο ύψωμα του Πεταλά, όπου συνάντησε τον πρωτοκαπετάνιο του ΕΛΑΣ της περιοχής, Κίτσο Κορόζη. Μίλησαν αρκετά και ο Σολίνας δέχτηκε με ενθουσιασμό να βοηθήσει την υπόθεση του αγώνα. Στις αρχές του Μάη του 1943, θα επισκεφθεί ξανά τους αντάρτες του ΕΛΑΣ, στο χωριό Βελάουστα με τη συνοδεία του ΕΑΜικού Μάρκου Καρέλλου και του χειρούργου Παναγιώτη Αντωνόπουλου. Αντικείμενο της δεύτερης συνάντησης υπήρξε η απόπειρα στρατολόγησης του Σολίνας στον ΕΛΑΣ, που ήδη συγκέντρωνε αρκετούς Ιταλούς αντιφασίστες, κάτι που ο Σολίνας αρνήθηκε καθώς δεν ήταν άνθρωπος της δράσης και του πολέμου. Επίσης, ο Σολίνας αρνούταν να δώσει πληροφορίες στον ΕΛΑΣ για τις θέσεις και τις δυνάμεις του ιταλικού στρατού, καθώς όπως προείπαμε απεχθανόταν τη βία και όσο και αν θεωρούσε τον αγώνα του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ δίκαιο, θεωρούσε ότι οι Ιταλοί φαντάροι ήταν παιδιά του ιταλικού λαού και ανεύθυνα για τον πόλεμο.

"Θα βοηθήσω την Αντίσταση από ανθρωπιστικής πλευράς και θα τη βοηθήσω αποτελεσματικά" είπε στον Κώστα Αυγούλη και το έπραξε δίνοντας πολύτιμες υπηρεσίες στο ΕΑΜ. Καταρχήν, με ενέργειές του, μεταφέρθηκε η έδρα του Στρατοδικείου στο Αγρίνιο για μπορεί να ελέγχει καλύτερα την κατάσταση και να βρίσκεται σε επαφή με το ΕΑΜ. Χαρακτηριστικά, επί ημερών Σολίνας, το Στρατοδικείο δεν θα εκδώσει ΚΑΜΙΑ θανατική καταδίκη. Αθώωσε το στέλεχος του ΕΑΜ "Γρηγόρη" που στο σπίτι του στέγαζε οπλοστάσιο του ΕΛΑΣ. Αθώωσε τον τριατατικό Ρέντζο από την Πρέβεζα που διενεργούσε σαμποτάζ με μεγάλη επιτυχία. Απάλλαξε από κάθε κατηγορία το στέλεχος του ΕΑΜ Βελώνη, διευθυντή στη μεγάλη αγροτική επιχείρηση "Λεσίνι" που έκρυβε μέσα στο γραφείο του οπλισμό του ΕΛΑΣ.

Σε μια άλλη περίπτωση, το Μάη του 1943, η ιταλική Μιλίτσια διενέργησε επιδρομή στο χωριό Κατούνα. Η Μιλίτσια συλλαμβάνει μετά από υποδείξεις δωσιλόγων αρκετά μέλη του ΕΑΜ και πολλούς πολίτες και στήνει κρεμάλες στην πλατεία. Με ένα αυτοκίνητο, μέλη του ΕΑΜ ειδοποιούν τον Κώστα Αυγούλη, που με τη σειρά του ειδοποιεί το Σολίνας. Παρά το γεγονός ότι ο Σολίνας δεν έχει καμιά δικαιοδοσία στη φασιστική Μιλίτσια, καταφθάνει ταχύτατα με αυτοκίνητο στην Κατούνα. Εκεί θα συναντήσει το φασίστα διοικητή της Μιλίτσια Αλφιέρι, με τον οποίο θα έχουν οξύτατη λογομαχία. Ο Σολίνας γλιτώνει όλους τους μελλοθάνατους από την κρεμάλα, πολλοί από τους οποίους έχουν ήδη τη θηλιά στο λαιμό.

Όμως ο Αλφιέρι δεν έχει πει την τελευταία του λέξη. Θα καταγγείλει το Σολίνας για αντιφασιστική και προδοτική δράση στο γενικό διοικητή των ιταλικών στρατευμάτων, στρατηγό Τσελόζο. Ο Σολίνας καλείται στην Αθήνα για απολογία και κατόπιν στέλνεται στη Ρώμη για να περάσει από το ανώτατο ανακριτικό συμβούλιο. Μια καταδίκη του σημαίνει εκτέλεση. Στη Ρώμη, ο Σολίνας κατορθώνει την αθώωσή του και την άμεση επιστροφή του στο Αγρίνιο. Αντί να τρομοκρατηθεί από αυτή του την περιπέτεια, ο Σολίνας θα συνεχίσει τη δράση του πιο αποφασιστικά στο πλευρό του ΕΑΜ. Στο Στρατοδικείο του Αγρινίου "βρέχει" τώρα κυριολεκτικά, αθωωτικές αποφάσεις. Αθωώνει για παράδειγμα, κάτοχο εκρηκτικών υλών, στέλεχος του ΕΑΜ, με τη δικαιολογία ότι προφανώς, ο υπόδικος χρησιμοποιεί το δυναμίτη στο ψάρεμα. Οι Ιταλοί διοικητές και ο Αλφιέρι είναι για ακόμα μια φορά έξαλλοι.

Στις αρχές του 1944, η Μιλίτσια ετοιμάζει σαρωτική επιχείρηση συλλήψεων στο Αγρίνιο. Σκοπεύει στο να συλλάβει τις κεφαλές του ΕΑΜ στην πόλη, καθώς και στελέχη του ΚΚΕ. Όμως ο Αλφιέρι δεν έχει υπολογίσει το Σολίνας. Ο Μάριο Σολίνας θα στείλει κρυφό σημείωμα στον Αυγούλη, στο οποίο του ζητά να κρύψει σειρά αγωνιστών του ΕΑΜ και του ΚΚΕ, όπως το Γιώργο Βονόρτα, το Γιώργο Καραπαπά, το Γιάννη Μπώκο, τον Τάσο Παναγόπουλο, τον Ανδρέα Τσαπέρα, το Μήτσο Παπαγιαννόπουλο, τον Κώστα Πανταζή, το Γιώργη Παπαντωνίου και πολλούς άλλους. Η Μιλίτσια δεν θα καταφέρει να βρει κυριολεκτικά κανέναν.

Μετά την Απελευθέρωση, ο Μάριο Σολίνας επέστρεψε στην Ιταλία, όπου ασχολήθηκε ξανά με το επάγγελμα του νομικού. Αργότερα, θα αποσυρθεί πίσω στη γενέτειρά του, όπου θα ζήσει έως το τέλος της ζωής του.

Πηγή: Κόκκινος Φάκελος