Επικίνδυνη ένταση Τουρκίας-ΗΠΑ μετά το πραξικόπημα

Ένταση στις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας μετά τους υπαινιγμούς της τουρκικής πλευράς ότι οι ΗΠΑ κρύβονται πίσω από την απόπειρα πραξικοπήματος.

Σε τεντωμένο σχοινί βρίσκονται οι σχέσεις ΗΠΑ- Τουρκίας μετά το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα το οποίο είχε ως αποτέλεσμα να ισχυροποιήσει πολιτικά τον Ερντογάν στο εσωτερικό της χώρας του αλλά και να τον βοηθήσει να διασφαλίσει σε διεθνές επίπεδο δημόσιες δηλώσεις στήριξής τους από κυβερνήσεις μίας σειράς χωρών, συμπεριλαμβανομένης και της αμερικανικής.

Η επόμενη μέρα του πραξικοπήματος αποκάλυψε κάτι που κυοφορούνταν όλο το προηγούμενο διάστημα: την ένταση στις σχέσεις Αμερικής και Τουρκίας. Οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν τον γεωστρατηγικό ρόλο της Τουρκίας αλλά ανέκαθεν δεν καλοέβλεπαν το αυτοκρατορικό στυλ του Ερντογάν και τις προσπάθειές του να αναδείξει την Τουρκία σε κυρίαρχη δύναμη στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής χωρίς συχνά να λαμβάνει υπ᾽όψη τις προτεραιότητες των ΗΠΑ. Αντιστοίχως ο Ερντογάν θεωρούσε ότι οι ΗΠΑ παίζουν παιχνίδια στις πλάτες της Τουρκίας εξαιτίας -μεταξύ άλλων- της χείρας συνεργασίας που τείνει η Αμερική προς τους Κούρδους της Συρίας για την αντιμετώπιση των τζιχαντιστών, κίνηση που η τουρκική κυβέρνηση ερμηνεύει ως δια της πλαγίας οδού απόπειρα των ΗΠΑ και της Δύσης για την αναγνώριση του κουρδικού κράτους.

Το εγχείρημα του πραξικοπήματος στην Τουρκία ανέδειξε για ακόμα μία φορά το "μπρα ντε φέρ" που συντελείται άλλοτε στο παρασκήνιο κι άλλοτε δημόσια μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας. Στην προκειμένη περίπτωση όμως φαίνεται να ξεφεύγει από τα όρια ενός κοινού "μπρα ντε φέρ" και να ανάγεται σε κόντρα την οποία οι ΗΠΑ θέλουν μεν να κρατήσουν σε χαμηλούς τόνους, εκ των πραγμάτων όμως φεύγουν εκτός ελέγχου, εξαιτίας των κατηγοριών που εκτοξεύει η Τουρκία για τον ρόλο της Ουάσιγκτον στο πραξικόπημα.

Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Τζον Κέρι κατηγόρησε εμμέσως την τουρκική κυβέρνηση για ανευθυνότητα που πλήττει της αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Όμως η κόντρα που ξέσπασε δεν αρχίσει και δεν τελειώνει όπως φαίνεται στους ισχυρισμούς της Τουρκίας για τον ρόλο των ΗΠΑ ή την ανταπάντηση της Αμερικής. Η Ουάσιγκτον ανησυχεί για τον κίνδυνο μίας έξαρσης αλαζονείας και ηγεμονισμού του Ερντογάν, που θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά μία σειρά ζητημάτων όπως την καταπολέμηση του ISIS και την διαχείριση του προσφυγικού. Το συμβούλιο εθνικής ασφαλείας που συγκάλεσε ο Μπάρακ Ομπάμα στον Λευκό Οίκο την επόμενη μέρα του πραξικοπήματος, μελέτησε εκτενώς την πιθανότητα ο Τούρκος Πρόεδρος να προσπαθήσει να εξαγάγει την εσωτερική πολιτική κρίση που περνάει η χώρα του με απρόβλεπτες κινήσεις και αποφάσεις.

Είναι πάντως γεγονός ότι η κατηγορία της Τουρκίας προς τις ΗΠΑ για τον φερόμενο ρόλο τους στο πραξικόπημα, δεν θα κλείσει ούτε εύκολα ούτε ανώδυνα για τις μεταξύ τους σχέσεις. Σύμφωνα με απόψεις Αμερικανών αναλυτών, οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις θα περάσουν ένα μεγάλο διάστημα αβεβαιότητας. Σημειώνουν μάλιστα ότι είναι επίσης αβέβαιο το πώς ο Τουρκικός στρατός θα λειτουργήσει τους μήνες που έρχονται. Όπως γράφει η Washington Post "οι ΗΠΑ έχουν πιέσει τους Τούρκους να κλείσουν τα σύνορά τους με την Συρία σε μία κίνηση να αποκλείσουν τον ISIS. Η απόπειρα πραξικοπήματος και οι εκκαθαρίσεις του Ερντογάν στο στράτευμα είναι πιθανό να περιπλέξουν τις στρατιωτικές επιχειρήσεις σε αυτό το κρίσιμο σημείο των συνόρων της Τουρκίας με την Συρία, γεγονός που προβληματίζει έντονα τον Λευκό Οίκο".

Αναλυτές στην αμερικανική πρωτεύουσα συμφωνούν ότι οι διαπραγματεύσεις των ΗΠΑ και της Τουρκίας, παρά την πίεση που έχει ασκήσει ο Μπάρακ Ομπάμα όλο το προηγούμενο διάστημα για μία κοινή στρατηγική κατά του ISIS, φαίνεται πως θα καθυστερήσουν με κάποιους να φοβούνται ότι το κενό που πιθανότατα να δημιουργηθεί, θα δώσει ανάσα στους τζιχαντιστές να κερδίσουν έδαφος στην περιοχή εξήντα χιλιομέτρων που εκτείνεται μεταξύ των συνόρων Τουρκίας και Συρίας.

Πηγή: The TOC