Oι 200 ήρωες της Πρωτομαγιάς του 1944

Ήδη από το Φεβρουάριο του 1937 άρχισαν οι διώξεις των κομμουνιστών της Μεταξικής δικτατορίας στην Ελλάδα, το ξύλο, οι εκπαραθυρώσεις, το ρετσινόλαδο και κυρίως η συγκέντρωση των κομμουνιστών και άλλων αγωνιστών κατά της δικτατορίας στο φρούριο της Ακροναυπλίας, στις φυλακές της Κέρκυρας , σε μικρά νησιά του Αιγαίου και άλλα δικτατορικά κάτεργα.

Μετά από την συνθηκολόγηση της Ελλάδας τον Απρίλιο του 1941 έλαβε χώρα και η τυπική παράδοση των 600 κρατουμένων της Ακροναυπλίας στους κατακτητές. Από αυτούς οι 200 στάλθηκαν στα στρατόπεδα Κατούνας, Βόνιτσας και στο Λαζαρέτο Κέρκυρας. Άλλους 300 έστειλαν στο στρατόπεδο Λάρισας- Τρικάλων υπό ιταλική φρουρά. Από το στρατόπεδο της Λάρισας 54 εκτελέστηκαν για αντίποινα στο Κούρνοβο στις 6 Ιουνίου του 1943. Με την συνθηκολόγηση των Ιταλών στις 8 Σεπτέμβρη 1943 οι Γερμανοί μετέφεραν τους Ακροναυπλιώτες της Λάρισας στο Στρατόπεδο συγκέντρωσης Χαϊδαρίου. Το μοναδικό καταγεγραμμένο και ιστορικά αναγνωρισμένο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Τρίτου Ράιχ στη χώρα μας.

Η γνωστή εκτέλεση των 200 κομμουνιστών την πρώτη Μαΐου του 1944 αφορμάται από το περιστατικό της εκτέλεσης του Γερμανού υποστράτηγου Κρεχ στους Μολάους Λακωνίας.

Στα τέλη Απριλίου 1944 μια διμοιρία του 8ού Συντάγματος του ΕΛΑΣ υπό τον ανθυπολοχαγό του Ελληνικού Στρατού, Μανώλη Σταθάκη επιτέθηκε κατά του διοικητή της 41ης Μεραρχίας Οχυρών και υποστράτηγου της ναζιστικής Γερμανίας Φράντς Κρεχ και της συνοδείας του στην περιοχή των Μολάων Λακωνίας, με αποτέλεσμα το θάνατο αυτού και μεγάλου μέρους της συνοδείας του. Την προηγούμενη ημέρα είχε γίνει η απαγωγή του υποστράτηγου Κράιπε από Βρετανούς και Έλληνες αντιστασιακούς στην Κρήτη. Το Γραφείο Στρατηγικών Υπηρεσιών με τη συνεργασία και του ΕΑΜ διέρρευσε για λόγους προπαγάνδας ότι ο υποστράτηγος Κρεχ εκτελέστηκε από την Γκεστάπο ως αντιφρονούντας και έδωσε στην δημοσιότητα πλαστογραφημένο γράμμα του όπου καλούσε τους Γερμανούς στρατιώτες σε λιποταξία. Ήταν προφανώς ένα πολιτικό παραπέτασμα καπνού για να αποφευχθούν τα αντίποινα.

Τα αντίποινα ανακοινώθηκαν από τη γερμανική διοίκηση Αθηνών στις 30 του Απρίλη το 1944.

"Την 27ην Απριλίου 1944 κομμουνιστικαί συμμορίαι παρά τους Μολάους κατόπιν μιας εξ ενέδρας επιθέσεως εδολοφόνησαν ανάνδρως έναν Γερμανόν Στρατηγόν και τρεις συνοδούς του. Πολλοί Γερμανοί στρατιώται ετραυματίστησαν. Ως αντίποινα διατάχτηκε:
Ο τυφεκισμός 200 Κομμουνιστών την 1.5.1944. Ο τυφεκισμός όλων των ανδρών τους οποίους θα συναντήσουν τα γερμανικά στρατεύματα επί της οδού Μολάοι προς Σπάρτην έξωθεν των χωρίων. Υπό την εντύπωσιν κακουργήματος τούτου Έλληνες εθελονταί εφόνευσαν αυτοβούλως 100 άλλους κομμουνιστάς.

Ο Στρατιωτικός Διοικητής Ελλάδος." 

Οι οργανώσεις του ΕΑΜ και της Κομματικής Οργάνωσης Αθηνών του ΚΚΕ προσπάθησαν σε συνδικαλιστικό και φοιτητικό επίπεδο να τους διασώσουν, ενώ έγινε προσπάθεια και για ένοπλη επέμβαση από τον ΕΛΑΣ η οποία δεν πραγματοποιήθηκε για αντικειμενικούς λόγους ανεπάρκειας δυνάμεων.

Η εκτέλεση των 200 κρατουμένων κομμουνιστών έγινε το πρωί της 1ης Μαΐου 1944 στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής όπου εκτελέσθηκαν με οπλοπολυβόλα, οι σοροί μεταφέρθηκαν στο Γ΄ Νεκροταφείο και τάφηκαν σε ατομικούς τάφους. Μεταξύ των εκτελεσμένων ήταν οι εξής:

Ο Ναπολέων Σουκατζίδης παλιός κομμουνιστής, λογιστής στο επάγγελμα που εκτελούσε και χρέη διερμηνέα.
ο Αντώνης Βαρθολομαίος στέλεχος του ΚΚΕ. Τους αναφέρουμε χωριστά γιατί ξεχώρισαν για την αυτοθυσία τους αφού αρνήθηκαν να εκτελεστεί άλλος στη θέση τους όπως τους προτάθηκε από τον Γερμανό διοικητή του στρατοπέδου του Χαϊδαρίου Καρλ Φίσερ (Karl Fischer). Εκτελέστηκε και ο πρώην βουλευτής του ΚΚΕ Στέλιος Σκλάβαινας.

Ο Βασίλης Μπαρτζιώτας στο βιβλίο του "Άστραψε φως η Ακροναυπλία" αναφέρει μια ελαφρώς διαφορετική εκδοχή. Μιλά για το ότι ήταν 135 στους 200 οι φυλακισμένοι Ακροναυπλιώτες που εκτελέστηκαν την 1η Μαΐου του 1944 στη Καισαριανή. Μεταξύ των 200 εκτελέστηκαν και έξι τροτσκιστές και πέντε αρχειομαρξιστές.

Οι μελλοθάνατοι φώναξαν «Ζήτω η Ελλάδα. Ζήτω η λευτεριά»... 

Πηγή: Κόκκινος φάκελος