Οι φτωχοί, φτωχότεροι με τις νέες περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες

Επιδείνωση των δεικτών που αποτυπώνουν τη φτώχεια στην Ελλάδα αναμένεται να καταγράψουν οι στατιστικές έρευνες τόσο για το 2015, όσο και για το 2016. Στην πράξη αναμένεται να αποδειχθεί ότι η πρόθεση της κυβέρνησης να προστατεύσει τους ασθενέστερους θα παραμείνει... πρόθεση, καθώς τα μέτρα που υλοποιήθηκαν ή θα υλοποιηθούν το αμέσως προσεχές διάστημα θα πλήξουν ακόμη και αυτούς που ζουν με τον κίνδυνο της φτώχειας.

Την ώρα όμως που οι δείκτες θα επιδεινώνονται, η κυβέρνηση θα καλείται να περικόψει εκ νέου τις κοινωνικές δαπάνες σε μια προσπάθεια να βρει πόρους για τη χρηματοδότηση του «ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος» που –βάσει μνημονίου– θα πρέπει να τεθεί σε εφαρμογή από το 2017. Ενα από τα 43 προαπαιτούμενα της δεύτερης αξιολόγησης της ελληνικής οικονομίας –θα πρέπει να κλείσει μέχρι τον Οκτώβριο– θα είναι η επανεξέταση των κοινωνικών δαπανών με τέτοιον τρόπο ώστε να εξασφαλισθεί κονδύλι της τάξεως του 0,5% του ΑΕΠ. Η περικοπή κατά το ποσοστό αυτό, που αντιστοιχεί σε περίπου 900 εκατ. ευρώ, κρίνεται απαραίτητη για να χρηματοδοτηθεί το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα και, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, θα είναι επιπρόσθετη της κατάργησης του ΕΚΑΣ, μέτρο το οποίο ελήφθη για να «κλείσει» το πακέτο μέτρων του ασφαλιστικού.

Το αναθεωρημένο κείμενο του μνημονίου, που θα υπογραφεί με την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης, θα προβλέπει ότι η αναθεώρηση των κοινωνικών δαπανών –ουσιαστικά θα επανεξεταστεί το σύνολο των επιδομάτων που δίδονται από όλους τους δημόσιους φορείς– θα στηριχθεί στην έρευνα της Παγκόσμιας Τράπεζας, κλιμάκιο της οποίας αναμένεται να βρεθεί και εντός των επόμενων ημερών στην Αθήνα.
Πάντως, ακόμη και η θέσπιση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος αναμένεται να περιορίσει μόνο τους δείκτες της ακραίας φτώχειας στην Ελλάδα, καθώς ουσιαστικά θα απευθύνεται σε αυτούς που εμφανίζουν ετήσιο ατομικό εισόδημα κάτω από 2.500 ευρώ.

Το 2015 κύλησε με τη θέσπιση της εισφοράς υπέρ υγείας σε όλες τις επικουρικές συντάξεις αλλά και με την αύξησή της στις κύριες συντάξεις, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα να μειωθούν οι συντάξιμες αποδοχές ακόμη και των ασθενεστέρων. Επίσης, το 2015 δεν καταβλήθηκε το επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης, ύψους περίπου 500 εκατ. ευρώ, που είχε δοθεί το 2014, παρά μόνο το «πακέτο» της ανθρωπιστικής κρίσης με προϋπολογισμό όχι μεγαλύτερο των 100 εκατ. ευρώ. Από τον Ιούλιο αυξήθηκε ο ΦΠΑ σε είδη πρώτης ανάγκης μέσα από τη μετάταξη του συντελεστή από το 13% στο 23%. Μοναδικό θετικό μέτρο ήταν η σταθεροποίηση των εισοδηματικών κριτηρίων χορήγησης του ΕΚΑΣ, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα να αυξηθεί ο αριθμός των δικαιούχων του επιδόματος και να εκτιναχθεί η δαπάνη στα 900 εκατ. ευρώ.

Τα μέτρα αυτά σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη μείωση των εισοδημάτων – παρατηρείται συνεχής αύξηση στον αριθμό των μερικώς απασχολουμένων, οι οποίοι εμφανίζονται με εισόδημα της τάξεως των 400 ευρώ μηνιαίως– αλλά και την πολύ συγκρατημένη μείωση της ανεργίας αναμένεται να αποτυπωθούν ως αύξηση του ποσοστού της φτώχειας για την περυσινή χρονιά. Οι πρώτες ενδείξεις επιδείνωσης των δεικτών το 2015 αποτυπώθηκαν σε πρόσφατη έρευνα της Τράπεζας της Ελλάδος για τις αναδιανεμητικές επιδράσεις των δημοσιονομικών μέτρων στην Ελλάδα κατά την περίοδο 2010 – 2015. Εκτιμήθηκε από την ΤτΕ ότι το περυσινό «πακέτο» μέτρων επιδεινώνει όλους τους δείκτες τόσο αν ληφθεί υπ’ όψιν ως όριο το 60% του μέσου εισοδήματος, όσο και αν ληφθεί υπ’ όψιν το 50% του μέσου εισοδήματος.

Αρνητική ελληνική πρωτιά στην Ευρωζώνη

Η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση μεταξύ των χωρών-μελών της Ευρωζώνης σε ποσοστά φτώχειας, καθώς το 36% που καταγράφηκε από την Eurostat δεν συναντάται σε καμία άλλη χώρα που έχει νόμισμα το ευρώ. Πρωταθλήτρια είναι η Ελλάδα τόσο σε επίπεδο παιδικής φτώχειας όσο και στη φτώχεια των ενηλίκων. Σε μια μόνο ηλικιακή ομάδα είχε εξασφαλίσει η χώρα χαμηλότερη θέση και αυτή ήταν η ομάδα των ηλικιωμένων άνω των 67 ετών.

Με δείκτη φτώχειας στις μεγαλύτερες ηλικίες της τάξεως του 23%, η Ελλάδα καταλάμβανε το 2014 την 6η θέση μεταξύ των χωρών-μελών της Ευρωζώνης. Μπροστά από τη χώρα μας, η Λετονία, η Εσθονία, η Λιθουανία, η Κύπρος αλλά και η Μάλτα. Οι συνταξιούχοι ήταν επί σειράν ετών «προστατευμένοι» σε ένα βαθμό τόσο εξαιτίας του επιδόματος κοινωνικής αλληλεγγύης –το οποίο ουσιαστικά ανέβαζε το διαθέσιμο εισόδημα πάνω από τα 650-700 ευρώ– όσο και του θεσμού της ελάχιστης σύνταξης. Με τη σταδιακή κατάργηση του ΕΚΑΣ αλλά και τη θέσπιση του νέου τρόπου υπολογισμού των συντάξεων, σταδιακά θα αρχίσει να αυξάνεται και ο κίνδυνος της φτώχειας για τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα δεν θα βοηθήσει παρά ελάχιστα στη συγκεκριμένη ομάδα πληθυσμού.

Για το 2016, υπάρχει επίσης σειρά μέτρων που θα πλήξουν τα χαμηλότερα εισοδηματικά κλιμάκια. Μεταξύ αυτών:

1. Η αύξηση του ΦΠΑ και των έμμεσων φόρων, τουλάχιστον αυτών που θα ισχύσουν από φέτος.

2. Η σταδιακή κατάργηση του ΕΚΑΣ, η οποία θα πλήξει κατά κύριο λόγο τον δείκτη φτώχειας των ηλικιωμένων, ο οποίος σε αντίθεση με άλλες ηλικιακές ομάδες, στην Ελλάδα δεν είναι ο χειρότερος στην Ευρωζώνη. 

3. Το νέο σύστημα υπολογισμού των συντάξεων το οποίο –δεδομένου ότι δεν θα υπάρχει πλέον ΕΚΑΣ– θα παράγει συντάξεις ακόμη και των 400-500 ευρώ ειδικά για όσους συνταξιοδοτούνται με λίγα χρόνια ασφάλισης. 

4. Η αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών ακόμη και για τους χαμηλόμισθους ή τους αγρότες.

Πηγή: Καθημερινή