Trumbo: Όταν οι κομμουνιστές κέρδιζαν Όσκαρ…

Όταν κομμουνιστές κέρδιζαν Όσκαρ…..μόνο με ψευδώνυμο

Η ταινία Trumbo (2015) που κυκλοφόρησε πρόσφατα είναι η ιστορία ενός πολύ γνωστού και δημοφιλούς σεναριογράφου του Χόλλυγουντ που ήταν κομμουνιστής, μέλος του ΚΚ ΗΠΑ και υποστηρικτής της ΕΣΣΔ. Συγγραφέας μεταξύ άλλων και του κλασικού αντιπολεμικού βιβλίου "Ο Τζόνι πήρε τ’ όπλο του". Ο Ντάλτον Τράμπο, μετά τον Β’ Παγκόσμιο μπήκε στην μαύρη λίστα λόγω των κομμουνιστικών του ιδεών και της υποστήριξης του στην Σοβιετική Ένωση, ανακρίθηκε στην περίφημη Επιτροπή Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων και φυλακίστηκε για ένα χρόνο. Όντας στην μαύρη λίστα μαζί με άλλους καλλιτέχνες του Χόλυγουντ, πήρε 2 Όσκαρ για ταινίες που έγραψε με ψευδώνυμο και προκάλεσε τριγμούς στον μακαρθισμό, χωρίς ποτέ να κρύψει τις πεποιθήσεις του.

Η ταινία είναι αρκετά καλή, πολύ ενδιαφέρουσα ιστορικά και παράλληλα διασκεδαστική όχι μόνο λόγω της σπουδαίας ερμηνείας του Bryan Cranston (υποψήφιος για όσκαρ Α’ ανδρικού ρόλου για την ερμηνεία του αυτή) αλλά λόγω της ίδιας της εκκεντρικής προσωπικότητας του Τράμπο. Η σχετικά άγνωστη ιστορία των αμερικανών κομμουνιστών, που υποτίθεται δεν υπήρξαν ποτέ, προσδίδουν στην ταινία ένα επιπλέον στοιχείο ενδιαφέροντος.

Αναμενόμενο για μια χολλυγουντιανή παραγωγή, η έμφαση της ταινίας είναι στο θέμα της λογοκρισίας και όχι στις ίδιες τις πολιτικές θέσεις του Τραμπο, με το περιεχόμενο των οποίων η ταινία δεν καταπιάνεται ιδιαίτερα. Η σκηνοθεσία σε προσκαλεί να δεις το ζήτημα της ταινίας μέσα από φιλελεύθερο (liberal) φακό σε σχέση με συνταγματικά δικαιώματα, ελευθερία του λόγου κ.ο.κ. Το μη αναμενόμενο στοιχείο και αυτό που την καθιστά μια ευχάριστη έκπληξη είναι ότι δεν προσφέρει "αντίβαρο" για την θετική παρουσίαση ενός κομμουνιστή.
Δεν παρουσιάζει όπως άλλες ταινίες (βλ. Βridge of Spies) ένα κομμουνιστή συμπαθητικά για να σου παρουσιάσει μετά τον κομμουνισμό σαν επι γης κόλαση. Αντίθετα, η ταινία προκάλεσε πατριωτικές δεξιές αντιδράσεις και την περιγραφή ότι "unthinkingly celebrates Stalinists as heroes" (η ειρωνία είναι ότι στην χώρα μας, η ταινία θα κέρδιζε αυτό το σχόλιο περί σταλινικής προπαγάνδας από τους "προοδευτικούς" αριστερούς που θα μας αποδείκνυαν για άλλη μια φορά πόσο κοντά είναι στους tea partiers της αμερικανικής ακροδεξιάς).

Η ταινία προσφέρει και μια άλλη υπηρεσία στο ζήτημα της λογοκρισίας μέσω ακριβώς αυτού που η ίδια η ταινία αυτολογόκρινε. Αυτή η απουσία ενασχόλησης εις βάθος με τις πολιτικές ιδέες και δράσεις του Τράμπο, καθώς και η δόμηση της γύρω από το ζήτημα της λογοκρισίας και της ελευθερίας, είναι βέβαια αυτό που επιτρέπει στην ταινία να υπάρξει με αυτό το καστ και προυπολογισμό μιας και κανένας χολλυγουντιανός παραγωγός δεν θα χρηματοδοτούσε μια ταινία που προωθεί την κομμουνιστική ιδεολογία. Μια ταινία με θέμα κομμουνιστές, ή θα προπαγάνδιζει την πλήρη καταδίκη του κομμουνισμού ή δεν θα ασχολείται καν πολιτικά με το θέμα εστιάζοντας σε κάτι πιο οικείο και ευκολοχώνευτο.

Σε μια καπιταλιστική οικονομία της αγοράς δεν υπάρχει ιδιαίτερη ανάγκη επίσημης κρατικής λογοκρισίας. Οι μηχανισμοί της αγοράς και του κεφαλαίου ξεκαθαρίζουν το τοπίο μιας και κάθε συγγραφέας/καλλιτέχνης που θέλει να επιβιώσει θα λογοκρίνει ο ίδιος τον εαυτό του. Τα ίδια ισχύουν και στον ακαδημαικό χώρο. Στην ταινία αυτό γίνεται εμφανές ακόμα κι αν δεν μας το λέει η ίδια. Παρόλο που όταν η πλοκή της ταινίας φθάνει στην κατάληξη της η μαύρη λίστα παύει να υπάρχει, η μαύρη λίστα παραμένει για τους λόγους που αναφέραμε ποιο πάνω: Ενώ μετά το τέλος του μακαρθισμού ο Τράμπο συνέχισε να γράφει ταινίες και μάλιστα καλύτερες (Σπάρτακος, Ο πεταλούδας, Έξοδος), τα Όσκαρ που κέρδισε ο Τράμπο τα κέρδισε μόνο κάτω από ψευδώνυμο την περίοδο της μαύρης λίστας, όταν δεν ήξεραν ότι τις έγραψε αυτός.

Η καλύτερη καταστολή είναι αυτή που δεν φαίνεται.

Η ταινία δεν έχει κυκλοφορήσει ακόμα στους κυπριακούς ή ελληνικούς κινηματογράφους, αλλά οι μυημένοι μπορούν να την βρουν μέσω των γνωστών διόδων.

Υ.Γ.

Απόσπασμα, απολαυστικό, από την πραγματική ανάκριση του Τράμπο:

Πηγή: Αγκάρρα

-Και μια εκπληξούλα!
Επί τη ευκαιρία, δείτε και την ταινία: