Τι συνδέει τον Βαρουφάκη με τον «καθηγητή του σοκ»

Θαμώνας στα συμπόσια της Σύμης, σύμβουλος του Παπανδρέου, ο οικονομολόγος που εφάρμοσε τη συνταγή του σοκ σε Βολιβία. Ρωσία και Πολωνία και εθεάθη στις Βρυξέλλες.

Ηταν τακτικός θαμώνας στα συμπόσια της Σύμης... Ο Αμερικανός οικονομολόγος Τζέφρι Σακς, γνωστός ως ο καθηγητής της «συνταγής του σοκ», που προσέφερε απλόχερα τις υπηρεσίες του στον Γιώργο Παπανδρέου το 2011, επέστρεψε.

Οπως αναφέρει το ρεπορτάζ της Καθημερινής ο θεωρητικός καθηγητής του Columbia βρισκόταν μαζί με τον Γιάνη Βαρουφάκη στο χθεσινό Eurogroup. Λιγότερο γνωστός στο ελληνικό κοινό από τον Πολ Κρούγκμαν, μένει στην ίδια γειτονιά στη Νέα Υόρκη με τον Κρούγκμαν και τον Τζόζεφ Στίγκλιτς. Τι κοινό έχουν οι τρεις; Το ευρώ δεν είναι η αδυναμία τους.

Ο Σακς, έχει χαρακτηριστεί από τους Los Angeles Times, ως ο «Ιντιάνα Τζόουνς» των οικονομικών,  και από το περιοδικό TIME  ως ένας από τους 100 πιο ισχυρούς ανθρώπους του πλανήτη. Αυτό όμως που θεωρήθηκε ορόσημο στην καριέρα του ήταν η περίοδος που ήταν σύμβουλος των κυβερνήσεων της Πολωνίας και της Ρωσίας κατά τη μετάβαση των οικονομιών των δύο αυτών χωρών από τον λεγόμενο «υπαρκτό σοσιαλισμό», στην οικονομία της αγοράς. Ξεκίνησε βέβαια από αλλού, την Βολιβία.

Ο Τζέφρι Σακς έχει διατελέσει σύμβουλός της Παγκόσμιας Τράπεζας, του ΔΝΤ, του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, αλλά και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Χαρακτηρίστηκε το παιδί θαύμα της οικονομικής επιστήμης κατά τη δεκαετία του 80' αλλά και στις αρχές του 90’. Μόλις στα 29 του χρόνια -το 1983-, ο Τζέφρι Σακς έγινε τακτικός καθηγητής οικονομικών στο πανεπιστήμιο Harvard.   Επί σειρά ετών διετέλεσε διευθυντής του ινστιτούτου διεθνούς ανάπτυξης, το οποίο συντόνιζε προγράμματα σταθεροποίησης για χώρες της Ασίας, της Αφρικής, της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης , αλλά και της Λατινικής Αμερικής. 

Από την Βολιβία στη Ρωσία

Η πρώτη αποστολή του ήταν στη Βολιβία το 1985. Πρότεινε μια θεραπεία σοκ ως το μόνο γιατρικό για την κρίση υπερπληθωρισμού της χώρας. Τι πρότεινε; Αύξηση τιμών, κατάργηση δασμών για τις εισαγωγές, μια σειρά από δημοσιονομικές περικοπές, καθώς και μαζικές ιδιωτικοποιήσεις, ενώ πρότεινε ακόμα και τη σύνδεση του τοπικού νομίσματος με το δολάριο. Η θεραπεία φαινομενικά πέτυχε, με τον πληθωρισμό να φτάνει το 11% αλλά τα εισοδήματα των ήδω φτωχών βολιβιανών κατρακύλησαν ακόμη περισσότερο.

Ακολούθησε η Πολωνία... που έπρεπε να μετατραπεί από σοσιαλιστική οικονομία, σε φιλελεύθερη. Μαζί με τον Ντέιβιντ Λίπτον του ΔΝΤ, ο Σακς σχεδίασε τις μεταρρυθμίσεις που θα μετασχημάτιζαν την πολωνική οικονομία και θα έφερναν οικονομική βοήθεια για την αποπληρωμή του χρέους. Και σε αυτή την περίπτωση οι ιδιωτικοποιήσεις ήταν στην πρώτη γραμμή.

Το 1991 ο Σακς ανέλαβε σύμβουλος του Μπόρις Γιέλτσιν  με στόχο τον μετασχηματισμό της οικονομίας στα πρότυπα της Πολωνίας. Ο ίδιος υποσχέθηκε τότε βοήθεια από το εξωτερικό για να αντιμετωπιστεί το χρέος, χρησιμοποιώντας μάλιστα τις διασυνδέσεις του. Το σχέδιο του για τη ρωσική οικονομία περιελάμβανε απελευθέρωση των εργασιακών σχέσεων, άμεσες αποκρατικοποιήσεις και μεγάλες περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες. Και μπορεί το σχέδιο να εφαρμόστηκε, ωστόσο η οικονομική βοήθεια που έταξε  δεν ήρθε ποτέ. 

Το 2012 ο Τζέφρι Σακς προσφέρθηκε... εθελοντικά να αναλάβει θέση συμβούλου στο υπουργείο Οικονομικών, επί Γιάννη Στουρνάρα. Η προσφορά του απορρίφθηκε.
Ενα χρόνο μετά δήλωνε ότι η Ελλάδα δεν πρέπει να περιμένει μόνο από τους εταίρους της στην ευρωζώνη, αλλά να ακολουθήσει τη δική της στρατηγική με βασικό χαρακτηριστικό την ανάπτυξη των εξαγωγών. Ο ίδιος είχε επισημάνει την σημασία του πρωτογενούς πλεονάσματος σε συνδυασμό με μια περαιτέρω μείωση των επιτοκίων και επιμήκυνση των ελληνικών δανείων.

Σήμερα συμβουλεύει τον Γιάνη Βαρουφάκη.

Πηγή: The TOC