Η πρώτη γυναίκα-κοσμοναύτης: «Θα ήθελα να πετάξω στον Άρη»

Η Βαλεντίνα Τερεσκόβα πέταξε στ’ αστέρια στις 16 Ιουνίου 1963 με το διαστημόπλοιο Vostok-6. Σήμερα είναι βουλευτής του Ρωσικού Κοινοβουλίου* (στην Κάτω Βουλή). Η Rossiyskaya Gazeta μίλησε με την Τερσκόβα στο γραφείο της στο κτίριο της Κρατικής Δούμας.

ΕΡ: Είστε από τη φύση σας άνθρωπος που του αρέσουν οι ακραίες καταστάσεις;
ΑΠ: Ποτέ δεν θεωρούσα τον εαυτό μου ακραίο. Κάθε άνθρωπος κάνει τη δουλειά του, συναντά δυσκολίες και τις ξεπερνά. Πολλοί βέβαια θα ήθελαν να πετάξουν στο διάστημα. Βέβαια, το «άλμα» που πραγματοποίησε ο Γκαγκάριν, συνεπήρε τον κόσμο εντελώς, ιδιαίτερα τους αθλητές που ασχολούνταν με ιπτάμενα σπορ.

Στα τέλη του 1961 με κάλεσαν να περάσω από την επιτροπή επιλογής. Απ’ όλη τη χώρα (πάνω από χίλιες υποψηφιότητες), επέλεξαν πέντε κοπέλες. Μας ανέθεσαν να δοκιμάσουμε τον νέο εξοπλισμό. Έλεγχαν τα πάντα απολύτως, τη φυσική προετοιμασία, την ψυχολογική αντοχή. Από τις αρχές του 1962 ξεκίνησε η εντατική προετοιμασία. Ο διοικητής της ομάδας, ο Γιούρι Γκαγκάριν, παρά την εξαιρετική στάση του απέναντί μας, ήταν πολύ απαιτητικός. Στην εκπαίδευση μπορώ να πω ότι μας προετοίμαζαν περισσότερο ψυχολογικά, παρά σωματικά. Είχαμε έρθει ως αλεξιπτωτιστές, και πραγματοποιούσαμε πτώσεις μέρα και νύχτα, σε ξηρά και θάλασσα.


Εκπαίδευση στα άκρα

Κάθε φορά όμως τα πάντα ήταν κάτι το καινούριο για μας. Ακόμη και το αίσθημα της έλλειψης βαρύτητας. Τότε δεν υπήρχαν ακόμη τα σύγχρονα εργαστήρια και ειδικός προσομοιωτής. Στο αεροπλάνο, το οποίο πραγματοποιούσε συγκεκριμένους ελιγμούς, υπήρχαν κάποια πολύ μικρά διαστήματα έλλειψης βαρύτητας προκειμένου να νιώσουμε αυτό το αίσθημα και να το συνηθίσουμε.

Στην ειδική περιστρεφόμενη καρέκλα έπρεπε όχι απλά να καθόμαστε, αλλά να κάνουμε και ορισμένες κλίσεις στο σώμα μας. Στο θερμικό δωμάτιο η θερμοκρασία ήταν +70°C. Μια άλλη δοκιμασία ήταν το δωμάτιο απομόνωσης, το οποίο ήταν μονωμένο από τους ήχους και ο εκπαιδευόμενος περνούσε σε αυτό 10 ημέρες.

ΕΡ: Τι ήταν αυτό που βοήθησε να αντέξετε τη μοναξιά στον απομονωμένο χώρο;

ΑΠ: Ποτέ δεν υπέφερα από κρίσεις κλειστοφοβίας. Στο δωμάτιο απομόνωσης δοκίμαζαν την ψυχική κατάσταση, τη λειτουργία της καρδιάς, πραγματοποιούσαν πάρα πολλά τεστ, για παράδειγμα την οξύτητα της όρασης. Στην πτήση μπορούσες τότε να πάρεις μαζί ένα βιβλίο. Διάβαζα με ευχαρίστηση ποιήματα.

Δεν μένει χρόνος για χαλάρωση

Ορισμένοι πιστεύουν ότι ο αστροναύτης στο διάστημα δεν έχει τι να κάνει και υποφέρει από μοναξιά. Στην πραγματικότητα, αυτός πρέπει να εκτελέσει ένα ολόκληρο πρόγραμμα. Οπωσδήποτε πρέπει να κάνει γυμναστική. Να μετρά με την πάροδο κάποιων ορών την πίεση, να κάνει αιμοληψίες και να τοποθετεί το αίμα σε σωληνάκια, να εκτελεί όλα τα καθήκοντα που του έχουν ανατεθεί. Επίσης, έπρεπε να μελετήσει ενδελεχώς το σκάφος και τις συσκευές που βρίσκονταν σε αυτό.

Κάθε πτήση είναι μια δοκιμασία και ο καθένας κοσμοναύτης πρόσφερε στην αστροναυτική κάτι νέο. Η γυναικεία αστροναυτική έχει μεγάλες προοπτικές. Και σήμερα, στο Κέντρο εκπαίδευσης κοσμοναυτών το οποίο δημιουργήσαμε εμείς οι ίδιες, προετοιμάζουν γυναίκες για πτήσεις.

Σημειωτέον, όσον αφορά τις κυρώσεις. Οι αμερικανοί αστροναύτες εκπαιδεύονται μαζί με τους δικούς μας, πετούν με τα δικά μας διαστημόπλοια, και δεν είναι προς το συμφέρον τους να επιβάλλουν κάποιες κυρώσεις. Εργαζόμαστε μαζί τους όταν έρχονται στο Κέντρο εκπαίδευσης κοσμοναυτών που διαθέτουμε για να μάθουν να πετούν με τα διαστημόπλοιά μας. Οι δικοί μας δε, πηγαίνουν στο Χιούστον, στο κέντρο της NASA. Ωστόσο, αυτοί σήμερα παραβαίνουν τους όρους της συνεργασίας και εμείς έχουμε προειδοποιήσει τους Αμερικάνους ότι αν θα επιβάλλουν κυρώσεις, τότε θα επιβάλλουμε κι εμείς δικές μας.

«Ουρανέ, βγάλε μας το καπέλο σου!»

ΕΡ: Εσείς, θα θέλατε να ξαναπετάξετε στο διάστημα;ΑΠ: Φυσικά. Είναι κρίμα που δεν βρίσκομαι πια στην κατάλληλη ηλικία. Θα ήθελα πολύ να πετάξω στον Άρη. Έχω ασχοληθεί πολλά χρόνια με αυτό τον πλανήτη, μελέτησα όλα όσα έχουν γραφτεί γι’ αυτόν.

ΕΡ: Τον Ιούνιο του 1963 με το κωδικό όνομα «Γλάρος» («Τσάικα») πετάξατε 48 φορές γύρω από τη Γη. Ενώ την ώρα της εκτόξευσης προφέρατε τη διάσημη φράση: «Ε, ουρανέ! Βγάλε μας το καπέλο σου!». Γιορτάζετε αυτή την ημερομηνία;
ΑΠ: Διατηρούμε τις παραδόσεις που είχαν δημιουργηθεί ήδη από τον Γκαγκάριν. Μαζευόμαστε, θυμόμαστε, μιλάμε για το επάγγελμα, για το τι νέο και ενδιαφέρον υπάρχει. Είναι μια συνάντηση ανάμεσα σε επαγγελματίες. Μοιραζόμαστε και τα μικρά «γήινα» νέα μας. Μεταξύ των φίλων μου υπάρχουν και Αμερικανίδες, μια Γαλλίδα, μια Αγγλίδα. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι το επάγγελμά μας συσπειρώνει και δείχνει ποιος είσαι στην πραγματικότητα. Η πολιτική εδώ είναι περιττή, λειτουργούν μόνο οι επαγγελματικές δεξιότητες του κοσμοναύτη.

ΕΡ: Έχοντας πάει στο διάστημα, πιστεύετε στη νοήμονα αρχή του σύμπαντος; Ότι υπάρχει και κάπου αλλού ζωή;

ΑΠ: Έως τώρα όλες οι προσπάθειες των επιστημόνων να βρουν μια νοήμονα μορφή ζωής στο σύμπαν δεν έχουν στεφθεί από επιτυχία. Το σύμπαν όμως είναι τεράστιο και δεν μπορούμε να αποκλείσουμε ότι σε αυτό υπάρχουν πλανήτες στους οποίους υπάρχει ζωή. Έμβια όντα, ακόμη κι αν υπάρχουν, βρίσκονται ωστόσο πολύ μακριά. Και αυτά δεν αποκρίνονται. Στέλνουμε συνεχώς στο διάστημα στοιχεία για τη Γη, για τους ανθρώπους. Απαντήσεις σε αυτά δεν έχουμε πάρει, αν και ανιχνεύουμε το σύμπαν εδώ και πολλές δεκαετίες.

Πηγή: Σύγχρονη Ρωσία

*Είναι εκλεγμένη με το Κομμουνιστικό Κόμμα