Τι γκολάρα αυτό το αυτογκόλ!

Δεν υπάρχει λαϊκή δεξιά και λαϊκή αριστερά. Αστική συφοριασμένη ορολογία - φερετζές είναι, για να γεφυρώνει τα αγεφύρωτα. Η ταξική σύγκρουση δεν αμβλύνεται με μπαμπούλες βγαλμένους απ' τα κελιά της πραγματικότητας, επειδή έρχονται στο αφρό, είτε υπουργικό είτε εκείνον τον παρακμιακό, των μεταμεσονύχτιων τσιφλικιών της ανακυκλούμενης καναλιάδας. Ο φαμφαρονισμός είναι ίδιος. Είτε λαμβάνει χώρα ως πάρτι γενεθλίων στον ιδιωτικό Σκορπιό παγκόσμιων ληστών - επενδυτών, είτε ως συνέδριο ιδρυτικό και μάλιστα «φρέσκου» ευρωκόμματος σε κάμπινγκ στη Θράκη... Φέρνει στο προσκήνιο την αντίφαση που εμπεριέχουν οι ταξικές τιμολογήσεις των εντυπώσεων, όπως λέμε «φθηνά στρας κι αρώματα» ή «ξυπόλυτο τζιν και αθλητικά παπούτσια ως στολή νέου τύπου πολιτικού "διανοούμενου"».

Κι όμως στο διεθνές στερέωμα όπου λάμπουν τα άστρα των ανθρώπων, ακόμη κι εκεί που δεν υπάρχει μήτε ηλεκτρικό, μήτε οθόνη, μήτε νερό και τροφή, αλλά μια μπάλα από άχυρο, πανί ή ό,τι βρεθεί να την υπηρετεί ως σχήμα - ω! του θαύματος - πάντα βρίσκεται ο όρος «λαϊκό» άθλημα, θέαμα, παιχνίδι, βρίσκει το ουσιαστικό του, ως επιθετικός γνήσιος προσδιορισμός. Κι αυτό είναι το ποδόσφαιρο. Εχουν γραφτεί πονήματα, αναλύσεις και αριστουργήματα, εγκληματικά κείμενα και μοναδικά ποιήματα για το ποδόσφαιρο σε όλον τον πλανήτη. Εξω και πέρα από στατιστικές, ποτέ δε θα φτάσουν οι λέξεις ειδικών και μη τον αριθμό των χτύπων της καρδιάς όσων συμμετέχουν στην τελετή της μπάλας είτε σε μια αλάνα, είτε σε μια φαβέλα, είτε σ' ένα γήπεδο υποθηκευμένης πολυεθνικής, στην έρημο ή στο γρασίδι, στην οθόνη μπροστά. Αυτή η ταύτιση του πλήθους είναι η μαγεία του ποδοσφαίρου. Κι απέχει έτη φωτός από την «αντιπροσωπευτικότητα» της αστικής δημοκρατίας. Γι' αυτό συγκινεί όποιον έρθει σε επαφή μαζί της και δεν έχει μέσα του πεθάνει το παιδί το ικανό να χαίρεται και να συντρίβεται με τη συλλογική νίκη ή ήττα.

Οπότε, σιγά που θα έμεναν με σταυρωμένα χέρια τα ζόμπι του κεφαλαίου. Ορμησαν και κατέλαβαν και την εξουσία, και το χρήμα, και τον κόπο, και τους πρωταγωνιστές, και τους κομπάρσους του «είναι» και του «φαίνεσθαι» της μπάλας. Εστησαν κι ένα χρηματιστήριο αξιών, πούλησαν ανθρώπους κι εισιτήρια, έθνη και πατρίδες, τάξεις, και νόμους, και διατάξεις και κόβουν μονέδα στη γνήσια λαϊκότητα των μαζών. Πήραν πόλεις, έστησαν συρράξεις, ξαμόλησαν πραιτωριανούς, fifaδες και φετφάδες, εκπόρνευσαν το θέαμα, το μάτωσαν, το τρομοκράτησαν, το αποθέωσαν, αλλά στο μυστήριο του έρωτα των μαζών για την μπάλα δεν μπήκαν ούτε και θα μπουν. Πάντα θα φοβούνται μήπως κι άνθρωποι πάψουν να παίζουν το παιχνίδι τους και παίξουν το δικό τους. Με μια μπάλα.

Η αντίφαση φαβέλας - Μαρακανά, που βγαίνει απ' τη σημερινή Βραζιλία και το μουντιάλ δεν είναι ούτε πρωτόγνωρη ούτε... αριστερή. Και δεν αντιμετωπίζεται με βαθυστόχαστες αναλύσεις και προτροπές, κάτι σαν τις απεργίες - μαϊμού που ζούμε εσχάτως κι εδώ, να απέχουν τα πλήθη από το θέαμα του μουντιάλ σε ένδειξη συμπαράστασης στους φτωχούς της φιλοξενούσας χώρας. Είναι σαν να λες στους ανθρώπους να μην κάνουν έρωτα για να κλείσουν τα μπορντέλα. Αυτή η προπαγάνδα είναι βαθιά αντιλαϊκή στην πολιτική της ουσία. Γιατί καλλιεργεί την ψευδαίσθηση του «αγώνα» και δη του ταξικού, της «αντίστασης» στον καπιταλισμό εκτός της πίστας της πραγματικότητας. Αν πέσει η... δημοφιλία του ποδοσφαίρου ή άντε και η τηλεθέαση, δεν θα ανεβεί το μεροκάματο ούτε θα αποκτήσουν οι μάζες τα μέσα παραγωγής του υλικού και άυλου πλούτου που παράγουν. Προσοχή στην παγίδα των ημερών και των... λαϊκών καπιταλιστών, αριστερών και δεξιών, που συμφωνούν στη χειραγώγηση των μαζών ακόμη κι αν δεν τις καταλαβαίνουν.

Σ'αυτούς που θέλουν να χαρούν το μουντιάλ μετά πανηγυρισμών και τύψεων, στους λάτρεις της μπάλας που ξέρουν ότι η ταξική μάχη δίνεται σε άλλο από το αστραφτερό γρασίδι γήπεδο, και χωρίς διαιτητή, χαρίζω την αποστομωτική απάντηση που έδωσα στη γιαγιά μου, κοριτσάκι ένα πράμα με κολλημένο το αυτί στο ραδιόφωνο, πριν από σχεδόν μισόν αιώνα. «Δεν καταλαβαίνω είκοσι δύο άντρες μαντράχαλοι, να τρέχουν πάνω κάτω να κυνηγάνε και να κλοστάνε ένα τόπι, παιδάκι μου!...», είπε. «Μα έχουν δικαίωμα να παίζουν και να χαίρονται, μωρέ γιαγιά», της είπα. Σκέφτηκε λίγο και μου αφαίρεσε για πάντα την ενοχή να μοιράζεται τη χαρά των αντρών και μια γυναίκα, και δη από τότε. «Εχεις δίκιο», είπε. «Το παιχνίδι είναι δικαίωμα ολωνών»... Πάω να φτιάξω μια... φεμινιστική μακαρονάδα για τα παιδιά, αγόρια και κορίτσια στο σπίτι. Κι ας μου λέτε ότι βάζω αυτογκόλ... Γκολάρα είναι!

Της

Λιάνας ΚΑΝΕΛΛΗ