Η Δευτέρα Παρουσία

Κάποιες σκέψεις με αφορμή τη «θρησκευόμενη» οπτική για την ταξική πάλη 

@ψηρίς

 Εξαρχής η υπόσχεση μιας δευτέρας παρουσίας, αφορούσε το εμπόριο ελπίδας προς τους καταπιεσμένους και κατατρεγμένους, για μια δήθεν δικαίωση και μια ευημερία του μακρινού μέλλοντος. Τόσο μακρινού, που τοποθετήθηκε μετά θάνατον. Η υπόσχεση αυτή έθετε ως απαράβατο όρο προς τον καταπιεσμένο την τήρηση ενός μοντέλου ζωής που θα έκανε εφικτή την μετά θάνατον δικαίωσή του. Ενός μοντέλου υπομονής, αντοχής και εν τέλει υποταγής στα δεινά του. Με τον τρόπο αυτό γινόταν εφικτό (και γίνεται) το «με ένα σμπάρο – δυό τρυγόνια». Αρχικά υποταγμένος, μετά νεκρός.

Το σχήμα όμως της «Δευτέρας Παρουσίας», για να έχει ελπίδα εγκαθίδρυσης και αποτελεσματικότητας, αρχικά όφειλε και οφείλει να πείσει για την ύπαρξη και την αποδοτικότητα μιας «πρώτης παρουσίας». Μπορούμε να πούμε, εκχυδαΐζοντας τον μαρξισμό, πως πρώτη και Δευτέρα παρουσία είναι …διαλεκτικά δεμένες μεταξύ τους, αποτελώντας μια ενότητα με συνεχή αλληλεπίδραση. Εάν γοητεύομαι από την πρώτη παρουσία, επιθυμώ και αναμένω την δεύτερη.

Βέβαια, σύντομα έγινε αντιληπτό και ξεκάθαρο, ακόμα και από τους πρωτο-θασιώτες του σχήματος αυτού (θρησκευτικούς ταγούς), ότι έτσι κι αλλιώς η Δευτέρα Παρουσία, θα διαφέρει από την Πρώτη, ως προς το εξής βασικό: Η Δεύτερη δε θα είναι στην πραγματικότητα «παρουσία», αλλά χάριν στην «Πρώτη» χαρίζεται το δικαίωμα στον καταπιεσμένο να αναπαυθεί μετά θάνατον, σε έναν άυλο, επουράνιο παράδεισο ψυχών. Άρα η Δευτέρα Παρουσία, εκ των πραγμάτων ομολογείται ότι δεν είναι παρουσία, ότι δε θα έρθει ποτέ. Η Πρώτη, δηλαδή, ήταν υπεραρκετή (είτε καλή, είτε κακή), με αποτέλεσμα τώρα το μόνο που μας ζητείται να πράξουμε είναι να είμαστε φρόνιμοι μέχρι το θάνατό μας.

Αν μεταφέρουμε τον όλο παραπάνω συλλογισμό στο πεδίο της πολιτικής, όπως μας προκαλούν να κάνουμε αρκετοί «φίλοι» των εργατών, θα διαπιστώσουμε τα εξής: Αυτοί που αναφέρονται στον σοσιαλισμό και τον κομμουνισμό ως τη «Δευτέρα παρουσία», προφανώς και αναπόδραστα κάνουν την παραδοχή ότι κάποτε υπήρχε η πρώτη. Εδώ, γρήγορα γρήγορα δημιουργούνται τα εξής φαινομενικά παράδοξα και αντιφατικά. Οι πολιτικοί θιασώτες της δευτέρας παρουσίας, ενώ μιλούν για «δεύτερη», εννοώντας την ύπαρξη και πρώτης, αρνούνται ταυτόχρονα ότι η πρώτη ήταν παρουσία, με αποτέλεσμα να ακυρώνεται εν τη γενέσει της η προσμονή και ελπίδα για μία δεύτερη.

Το παραπάνω παράδοξο μπορούμε να το δούμε από δύο οπτικές γωνίες. Η πρώτη είναι αυτή που τίθεται από τη σκοπιά των αστών αν θέλετε, σύμφωνα με την οποία, σοσιαλισμός δεν υπήρχε ποτέ, δηλαδή, ο αποκαλούμενος υπαρκτός ήτανε μια «κόκκινη δικτατορία» και η δεύτερη, αυτή που τίθεται από κάποιους δήθεν προοδευτικούς, αριστερούς κλπ., ότι υπήρχε μεν κάτι που έμοιαζε ελάχιστα στο σοσιαλισμό, αλλά ο σοσιαλισμός του μέλλοντος δε θα έχει καμία σχέση με αυτόν (καθότι ανθρώπινος καπιταλισμός) οπότε και πάλι όμως: ούτε πρώτη, άρα ούτε δεύτερη παρουσία.

Αν δεν είχε καταστεί εφικτή η πρώτη παρουσία και η πρώτη απόπειρα ανοικοδόμησης του σοσιαλισμού, το σχήμα αυτό θα ήταν έτσι κι αλλιώς ανεφάρμοστο. Δυστυχώς, όμως για τους αστούς και τους φίλους τους, ο Σοσιαλισμός ήταν πράγματι υπαρκτός. Έτσι συμπεραίνουμε ότι το σχήμα της δευτέρας παρουσίας, στην «πολιτική» του διάσταση, είναι αναγκαστικό για αυτούς, διότι μη μπορώντας να ξεφύγουν από το ιστορικό αναμφισβήτητο της ύπαρξής του, αναγκάζονται απλά να περάσουν και να αξιοποιήσουν πλήρως το παραπάνω αναφερθέν αξίωμα, σύμφωνα με το οποίο: Η Δεύτερη δε θα είναι στην πραγματικότητα «παρουσία», αλλά χάριν στην «Πρώτη» χαρίζεται το δικαίωμα στον καταπιεσμένο να αναπαυθεί μετά θάνατον... Άρα η Δευτέρα Παρουσία, εκ των πραγμάτων ομολογείται ότι δε θα έρθει ποτέ. Η Πρώτη, δηλαδή, ήταν υπεραρκετή, με αποτέλεσμα τώρα το μόνο που μας ζητείται να πράξουμε είναι να είμαστε φρόνιμοι, μέχρι το θάνατό μας.

Για να λήξω αυτήν την «ψυχολόγηση» και αμπελοφιλοσοφία, ας προχωρήσω σε βασικά συμπεράσματα και διαπιστώσεις. Οι αστοί και οι βαστάζοι τους αδυνατούν, υποστηρίζοντας ένα βάρβαρο σύστημα, να ξεφύγουν πρώτον από την ελπίδα και ανάγκη του κόσμου να ανατραπεί αυτή η βαρβαρότητα, αλλά και δεύτερον από την αναγκαιότητα να επιτεθούν στην «άλλη πρόταση», στην λύση του σοσιαλισμού. Παρά τους τόνους λάσπης και συκοφαντίας, η πρώτη σοσιαλιστική απόπειρα είναι ευρέως γνωστό (και μεις προσπαθούμε να πλατύνουμε αυτήν την γνώση) πως παρείχε αγαθά, πλέον απαγορευμένα, είχε ως αυτονόητα αγαθά, πλέον, μη αυτονόητα. Οι αστοί αδυνατούν να ξεφύγουν από το ίδιο το σχήμα το οποίο χρησιμοποιούν αναφορικά με τις «δύο παρουσίες» - Εάν γοητεύομαι από την πρώτη παρουσία, επιθυμώ και αναμένω την δεύτερη.

Στην πραγματικότητα η κατηγορία ότι όσοι μιλάνε για την ανάγκη του Σοσιαλισμού, μιλάνε για μια Δευτέρα Παρουσία, ξεστομίζεται από αυτούς και μόνο που είναι πεισμένοι και επιδιώκουν να πείσουν και τους υπόλοιπους, ότι Σοσιαλισμός δεν πρέπει και δε θα οικοδομηθεί ΠΟΤΕ ξανά και πουθενά. Το ίδιο ακριβώς επιδιώκουν αστοί πολιτικοί και οπορτουνιστές. Οι δε δεύτεροι, περισσότερο από τους πρώτους, χυδαιολογούν μιλώντας ακατάπαυστα για δεύτερες παρουσίες. 

Δηλαδή προβάλλουν τι; Την απαίτηση από τον καταπιεσμένο να μην πράξει τίποτα, πέρα από την υπομονή, την αντοχή και εν τέλει την υποταγή στην παρούσα τάξη πραγμάτων. Επιδιώκουν να περάσουν την αντίληψη, του ότι αυτά που άκουσες ή έζησες για το Σοσιαλισμό ξέχασε τα, διότι είτε είναι ψέματα, ή πλέον ανεφάρμοστα, σε κάθε περίπτωση αντίστοιχα με μια Δευτέρα παρουσία, που και να έρθει θα είναι μετά το θάνατό σου.

Με την επίτευξη των παραπάνω, την εισαγωγή δηλαδή της σκέψης του καταπιεσμένου εντός του παραπάνω σχήματος, οι αστοί και οι οπορτουνιστές περνάνε στο δεύτερο στάδιο, σύμφωνα με το οποίο πρέπει να συμφωνηθεί από καταπιεσμένους και καταπιεστές τι θα πράξουν εωσότου έρθει η Δευτέρα παρουσία (που δε θα έρθει, γιατί είπαμε αρκεί η πρώτη, η δεύτερη είναι μετά θάνατον). Κατά βάση, δηλαδή, να αποφασίσουν οι καταπιεσμένοι πως ακριβώς θα καταπιεστούν.

Η αποτύπωση των παραπάνω απεικονίζεται γλαφυρά σε ερωτήσεις κονδυλοφόρων - δημοσιογράφων του στυλ: «καλά τα λέτε, αλλά μέχρι τότε τι να κάνει ο κόσμος;», αλλά και οπορτουνιστών: «και εμείς τα ίδια λέμε, απλά μέχρι να έρθει ο σοσιαλισμός, κάτι πρέπει να βρούμε να κάνουμε».

Για να γίνει εφικτό αυτό το δεύτερο στάδιο χειραγώγησης, οι αστοί βασίζονται στο ότι ήδη έχουνε επιβάλλει στον καταπιεσμένο έναν τρόπο ανάλυσης της ιστορίας, της κοινωνίας και της κίνησής τους, σύμφωνα με τον οποίο η κίνηση της ιστορίας και ο καθορισμός των εξελίξεων βρίσκεται έξω και πάνω από αυτόν –τον καταπιεζόμενο. Οι αποφάσεις, οι τομές, οι ανατροπές είναι κάτι μακριά και πέρα από κάθε δύναμη του εκμεταλλευόμενου.

Η μεγαλύτερη αισχρότητα των οπορτουνιστών είναι ότι πατάνε ακριβώς σε αυτή την αδυναμία -προϊόν υποταγής στην κυρίαρχη ιδεολογία- για να λανσάρουν την αντίληψη ότι και οι ίδιοι σοσιαλιστές είναι, που απλά περιμένουν στο σταθμό το τρένο του σοσιαλισμού που έρχεται (αλλά δε θα έρθει παρά μόνο μετά θάνατον). Οι παραπάνω ερωτήσεις, η διατύπωσή τους, δεν είναι τυχαίες. Οι φράσεις «μέχρι τότε» και «μέχρι να έρθει» αντικατοπτρίζουν και αναπαράγουν την αυτήν ακριβώς αντίληψη ότι εάν είναι να έρθει, και όταν… τότε θα έρθει από μόνο του, από τα πάνω, από τα έξω, θα ‘ναι πλήρωμα των καιρών, θεού θέλησις και τα λοιπά. 

Η αναπαραγωγή αυτών των ερωτήσεων από μεριάς εργαζομένων προς τους κομμουνιστές αποτυπώνει το ότι ο καταπιεσμένος, αντιλαμβανόμενος τον εαυτό του ως έρμαιο, ως αδύναμη οντότητα στο κοινωνικό γίγνεσθαι, αναζητεί απλά τον τρόπο να καταπιεστεί ελαφρότερα, μέχρις ότου έρθει η λύτρωση, η Δευτέρα παρουσία, κατ’ ουσίαν ο θάνατος.

Ο σοσιαλισμός όμως, δε θα έρθει, θα τον φέρουμε, και θα τον φέρουμε σε πείσμα όσων δήθεν αγωνιούν για το τι θα κάνουμε «έως τότε». Ας έχουμε κατά νου ότι κάθε τι που πράττουμε σήμερα, ο τρόπος που το πράττουμε, οι αποφάσεις μας, οι κινητοποιήσεις μας, η ιδεολογική ζύμωση, η όλη πολιτική μας δράση έχει αντίκτυπο στον αγώνα για την ανατροπή και την αλλαγή τάξης στην εξουσία. Για αυτό πρέπει βλέπουμε τα πράγματα από το μέλλον και προς τα εδώ, ώστε να κάνουμε το μέλλον κοντινότερο.

Για αυτό ακριβώς είναι ζωτική ανάγκη η συνειδητοποίηση από μεριάς του καταπιεσμένου -του εργαζόμενου, της δύναμης που κατέχει, του πολλαπλασιασμού αυτής, μέσω της οργάνωσης και του αγώνα. Γιατί όλα αυτά τα σχήματα καταρρέουν και δε μπορούν να σταθούν στον άνθρωπο που κατανοεί και νιώθει ότι ο ίδιος είναι αυτός που θα αλλάξει τον κόσμο. Ότι ο σοσιαλισμός δεν είναι κάτι που έχει επιβιβαστεί σε ένα τρένο στο βλαδιβοστόκ, όπως τον θέλουν να πιστεύει, και έρχεται αργά και σταθερά, πολύ αργά, και στην ουσία δεν έρχεται… Ότι και να δεχτούμε πως έχει μπει στο τρένο, ως αναγκαιότητα και νομοτέλεια, να δούμε πως εμείς είμαστε η ατμομηχανή του και κανένας άλλος. Αυτή θα είναι μεγάλη ιδεολογική ήττα των αστών, αυτό θα είναι το ξεγύμνωμα των οπορτουνιστών. 

Πηγή: Lenin reloaded