Όταν το κεφάλαιο υιοθετεί "ουτοπικές" μορφές σοσιαλισμού

Αναδημοσιεύω το κείμενο από το "Αριστερά και πολιτική" εκτός των άλλων, και γιατί έχει μεγάλη σχέση με μία κουβέντα που είχε ανοίξει πριν λίγες μέρες στο "γλόμπινγκ" περί εναλλακτικών μορφών κοινωνικής οργάνωσης εντός των καπιταλιστικών πλαισίων. Εδώ φαίνεται καθαρά πως αυτές όχι μόνο επαναστατικό πρόταγμα δεν συνιστούν, αλλά αντίθετα αυτού του τύπου τα ιδεολογήματα μπορεί να ταυτίζονται και με τις επιλογές της πιο μαύρης αντίδρασης.

13/9/11

Όταν το κεφάλαιο υιοθετεί "ουτοπικές" μορφές σοσιαλισμού

Διαβάζουμε στο γνήσιο τέκνο της άρχουσας τάξης και παιδί του ΔΟΛ, στο in.gr, ένα αφιέρωμα στην «Οικονομία της Αλληλεγγύης» με οδηγίες μάλιστα και πως θα την εφαρμόσουμε. Κάτι σαν την οικονομία των φτωχών που δίνει λύση στη φτώχεια του και στην κρίση χωρίς αντίσταση στο σύστημα και κυρίως χωρίς να χρειάζεται καμία κοινωνική και πολιτική επανάσταση!

Στις πιο άγριες νεοφιλελεύθερες στιγμές του καπιταλισμού και τις κρίσης του, την ώρα που όλα τα φερέφωνα του κεφαλαίου προβάλλουν με λύσσα κάθε αντεργατικό και αντιλαϊκό σχέδιο της κυβέρνησης και του διεθνούς κεφαλαίου, το in.gr διάλεξε να μας προβάλει την οικονομία της αλληλεγγύης, ή αλλιώς την «κοινωνική οικονομία». Μοιάζει με προώθηση μορφών ουτοπικού σοσιαλισμού μέσα στον καπιταλισμού, δηλαδή μια μορφή παραπλάνησης των μαζών για την ουσία της κρίσης και τους τρόπους εξόδου από αυτή.

Φυσικά δεν ανακάλυψε το in.gr την κοινωνική οικονομία ή της αλληλεγγύης. Οι ιδέες αυτές κυκλοφόρησαν χύμα στις πλατείες και στις Λαϊκές Συνελεύσεις της «αμεσοδημοκρατίας». Εκεί οι ιδέες αυτές περίσσευαν μπλεγμένες με τις ιδέες της αυτοοργάνωσης, της αυτοδιαχείρισης και της «αναχώρησης» από αυτόν τον φρικτό κόσμο του καπιταλισμού με ταυτόχρονη μετάβαση στον ιδανικό κόσμο του ουτοπικού σοσιαλισμού της αυτονομίας, της οικολογίας, των άμεσων ανταλλαγών πράμα με πράγμα, της γεωργίας, των συνεταιρισμών κλπ. Κάποιοι μάλιστα μιλούσαν και για χρήμα «μη χρήμα».

Ακούσαμε μάλιστα όλες τις μορφές της «οικονομίας της αλληλεγγύης» να μας τις αναπτύσσει και να μας μεταφέρει την πείρα της εφαρμογής τους στην Καταλωνία μια απεσταλμένη Καταλανή στις 3/9/11 στην ΛΣ της πλατείας Συντάγματος.  Οι εκεί ομοϊδεάτες της αμεσοδημοκρατίας της πλατείας Συντάγματος τις εφαρμόζουν ήδη με επιτυχία, χλευάζουν την κρίση και τον καπιταλισμό και οι εδώ ομοϊδεάτες δεν έχουν παρά να τις εφαρμόσουν! Δεν ήταν μάλιστα λίγοι εκείνοι που έκαναν κριτική στην ΛΣ που δεν άνοιξε αυτό το κεφάλαιο και δεν έθεσε σε εφαρμογή αυτές τις ιδέες.

Φυσικά δεν πρόκειται για καμιά λύση απέναντι στη καπιταλιστική κρίση, για κανέναν σοσιαλισμό ούτε καν ουτοπικό αλλά για μια άκρως επικίνδυνη μετατροπή της φτώχειας και των συνεπειών της κρίσης σε ατομική υπόθεση καλοσύνης και ανθρώπινης αλληλεγγύης, ώστε αντί να αντισταθούμε στο σύστημα πολιτικά, «αναχωρούμε» από αυτό και το αφήνουμε στην ησυχία του μοιράζοντας αλληλέγγυα τη φτώχεια που μας χάρισε.

 Το ότι ένα όργανο του κεφαλαίου ανέλαβε εργολαβικά να μας προσφέρει τα αγαθά της αλληλέγγυας οικονομίας επαρκεί για να καταλάβει κανείς τι κρύβεται πίσω από αυτή την προβολή. Κρύβεται ο πλήρης έλεγχος αυτών των μορφών από το κεφάλαιο παρότι φαίνονται να είναι «αντικαπιταλιστικές» (!) ακριβώς στον αντίποδα του συστήματος.

Για να μην έχουμε αυταπάτες παρουσιάζουμε παρακάτω μερικά αποσπάσματα από την ανακοίνωση του in.gr.

«Σε μια δύσκολη οικονομική περίοδο, με πολλούς συμπολίτες μας να αγγίζουν και να ξεπερνούν τα όρια της φτώχειας, η κάλυψη των βασικών αναγκών γίνεται ένα δυσβάσταχτο πολλές φορές βάρος.

Πώς να αντιμετωπίσει κανείς την έλλειψη σε τρόφιμα ή σε ρούχα, το φροντιστήριο των παιδιών, τη φύλαξη τους ή κάποιες ανάγκες που μπορεί να μη βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των αναγκών είναι όμως απαραίτητες , όπως για παράδειγμα μια λογιστική ή νομική εργασία.

Η οικονομία της Αλληλεγγύης ή για να ακριβολογούμε η Κοινωνική Οικονομία μπορεί να αποτελέσει μια λύση, στην προσπάθεια επιβίωσης χωρίς ή με λίγα χρήματα. Σε αυτή αναφέρεται και το αφιέρωμα του in.gr, επιχειρώντας να δείξουν ότι η αλληλεγγύη, η αυτοοργάνωση και η συμμετοχή μπορεί να αποτελέσουν μια διέξοδο.

Όχι μόνο για τις ομάδες που δοκιμάζονται από την οικονομική κρίση αλλά και για τις ομάδες που επιλέγουν να υιοθετήσουν έναν εναλλακτικό τρόπο ζωής, που ξεφεύγει από τα στενά όρια της μαζικής παραγωγής και της υπερκατανάλωσης.

Που επιλέγουν να αγοράσουν προϊόντα και υπηρεσίες για να καλύψουν απλά τις ανάγκες τους, για τα οποία έχουν χρησιμοποιηθεί μέθοδοι και προσεγγίσεις φιλικές προς το περιβάλλον, με κόστος όσο το δυνατόν πιο ακριβοδίκαιο για τον παραγωγό αλλά και τον παραλήπτη. Που επιλέγουν να είναι πολίτες και όχι καταναλωτές.

Η κοινωνική οικονομία διακρίνεται για αυτά ακριβώς τα χαρακτηριστικά. Τη δημοκρατική οργάνωση, τη κάλυψη των αναγκών, την υιοθέτηση ενός αξιακού συστήματος που την ξεχωρίζει από την εμπορευματική οικονομία, η οποία στοχεύει στο κέρδος και στη μεγέθυνση, την αλληλεγγύη που επιδεικνύουν οι συμμετέχοντες, και το σεβασμό προς το περιβάλλον.

Μπορεί να χωριστεί σε δύο κομμάτια, τη θεσμοθετημένη, που αναφέρεται σε σωματεία , συνεταιρισμούς, κοινωνικές επιχειρήσεις και την άτυπη, που αναφέρεται σε πρωτοβουλίες πολιτών ή κοινωνικών ομάδων, που πειραματίζονται με τη χρήση εναλλακτικών νομισμάτων, τον εθελοντισμό, την ανταλλαγή προϊόντων και υπηρεσιών και άλλες μορφές.

Ξεκινώντας από τη Βραζιλία και την Αργεντινή, καταγράφουν τις ήδη πετυχημένες προσπάθειες, τις αποτυχίες και τα λάθη, αντλούν παραδείγματα από την Ευρώπη και εστιάζοντας στην Ελλάδα, αποτυπώνουν τις πρώτες προσπάθειες που έχουν αντέξει στο χρόνο αλλά και αυτές που τώρα γεννιούνται και διαμορφώνονται.

Τέλος, προτρέπουν τους αναγνώστες του αφιερώματος να συμμετέχουν με ιδέες και προτάσεις, ακολουθώντας το πνεύμα της Κοινωνικής Οικονομίας.»

Σημείωση: Ο κάθε αναγνώστης θα καταλάβει αμέσως την παγίδα που στήνεται πίσω από τέτοια εγχειρήματα που ανακαλούνται τώρα στην κρίση για να αλλοιώσουν συνειδήσεις και μετά να έχουν την ίδια τύχη που έχουν πάντα στον καπιταλισμό. Και μόνο τη προβολή των συνεταιρισμών να σκεφτούμε που επί δεκαετίες αποτέλεσαν το κόκκινο πανί για το συγκρότημα του ΔΟΛ αρκεί να καταλάβουμε γιατί τώρα τους προβάλει ως… «κοινωνική οικονομία»! Προβάλλοντας μάλιστα ότι η κοινωνική οικονομία υλοποιεί την δημοκρατική οργάνωση την ώρα που η δημοκρατία τσαλαπατιέται σε όλα τα επίπεδα αρκεί για να καταλάβουμε το δούλεμα.

Για να εξηγούμαστε, φυσικά ο εργαζόμενος λαός (εργατική τάξη, αγρότες, μικρομεσαίοι) πάντα αναπτύσσει μορφές αλληλεγγύης με συνεργατική οικονομική μορφή (συνεταιρισμοί όχι όπως αυτοί με μορφή ΑΕ που επιτάσσει το θεσμικό πλαίσιο). Αναπτύσσει επίσης την κοινωνική και ανθρώπινη αλληλεγγύη. Αυτές οι μορφές όμως δεν μπαίνουν στην υπηρεσία του κεφαλαίου ούτε πολύ περισσότερο είναι μορφές που έμμεσα το απαλλάσσουν από το να πληρώσει για την κρίση.

Αντιθέτως είναι μορφές – πολιτικά σχολεία διαπαιδαγώγησης στην μάχη για την ανατροπή του καπιταλισμού και εντάσσονται σε αυτό το ενεργό αντιμονοπωλιακό μέτωπο. Κάτι τέτοιο θα έκανε το in.gr και τον ΔΟΛ να βγάλουν σπυράκια! Γι αυτό με το αφιέρωμα, εκτός των άλλων, προσπαθεί να προλάβει μη τυχόν και κάποιοι από τους αγανακτισμένους ξεφύγουν από την καθοδήγηση και εντάξουν κάποιες από αυτές τις μορφές όχι στο μοίρασμα της φτώχειας και στην αναχώρηση αλλά στο μέτωπο της ανατροπής του κεφαλαίου. Αυτό είναι που τους ενδιαφέρει και όχι καμιά οικονομία της αλληλεγγύης και της κοινωνικής οικονομίας.