Η θεωρία των γυναικείων κινημάτων, ιδίως στις δεκαετίες ’60 και ’70, υιοθέτησε από τη μεταμοντέρνα φιλολογία ότι το κοινωνικό φύλο και η ταξική θέση αναφέρονται σε διαφορετικές σφαίρες σχέσεων εξουσίας και συνεπώς δεν σχετίζονται στη βάση τους. Γενικά, τα κοινωνικά κινήματα στράφηκαν στην πολιτική πάλη για τη διεκδίκηση δικαιωμάτων, ανεξάρτητα ή και με πλήρη απουσία κριτικής στην παραγωγή και την αναπαραγωγή του συστήματος που γεννά την καταπίεση. Έτσι, δεν μπόρεσαν να δουν στη συνέχεια πως αυτό που έλεγαν πρόοδο αντιστοιχούσε σε μεγάλο βαθμό σε νέα μοντέλα ένταξης των γυναικών στην παραγωγή.
Η Ρόζα Λούξεμπουργκ έδειξε υπέροχα, στο έργο της για τη συσσώρευση του κεφαλαίου, πώς η επιβολή των εμπορευματικών σχέσεων προσκρούει στις μη αλλοτριωμένες κοινωνικές σχέσεις, κάτι που πρέπει να ξεπεραστεί με στρατιωτική και πολιτική βία. Το κεφάλαιο είναι ταξική σχέση και ως ταξική σχέση δεν είναι άλλο από τη διαδικασία που διαχωρίζει τον εργάτη από την ιδιοκτησία των συνθηκών της δικιάς του δημιουργίας, διαδικασία που διαποτίζει όλο το φάσμα της κοινωνικής ζωής. Έτσι, σε κάθε κρίση, αυτό που συμβαίνει δεν είναι σταμάτημα της προόδου (ποιας προόδου;), αλλά εκ νέου εξαπόλυση και βάθεμα της επίθεσης σε ο, τι έχει μείνει ανθρώπινο.
Αν αποϊστορικοποιήσεις τις συνθήκες παραγωγής και αναπαραγωγής της υπάρχουσας πραγματικότητας και, εν τέλει, αν τις αντιμετωπίσεις ως κάτι φυσικό και αιώνιο, μένεις με την προοπτική καλύτερης διαχείρισης του υπάρχοντος. Η μεταμοντέρνα φιλολογία, ως απολογήτρια της νεοφιλελεύθερης αυτοθέσμισης του καπιταλιστικού συστήματος εκμετάλλευσης ως τελευταίας και μη αμφισβητήσιμης πραγματικότητας, πρόσθεσε κάτι ακόμα στη σοσιαλδημοκρατική θεωρία περί καλύτερης διαχείρισης: αποσυνέδεσε την εξουσία από την ιδιοκτησία των μέσων αναπαραγωγής. Είπε ότι οι σχέσεις εξουσίας είναι φυσικές και αιώνιες.
Κάπως έτσι, ο κόσμος νοείται ως ένα κλειστό σύστημα, μία αυτορρυθμιζόμενη μηχανή που τα συστατικά της είναι προκαθορισμένα και το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να τα διαχειριστείς λίγο καλύτερα, αλλά ποτέ να τα αλλάξεις στην ουσία τους και έξω από το σύστημα. Η δομή είναι δεδομένη, λοιπόν, και απομένει η πάλη για τα πρωτεία της διαχείρισής.
Σ’ αυτή τη λογική, τα κινήματα ζήτησαν καλύτερη θέση για τις γυναίκες στο ίδιο και το ταυτό σύστημα. Σήμερα, βραβεύονται οι γυναίκες που μπόρεσαν, ενάντια στον κοινωνικό ρατσισμό, να πάρουν τη θέση του εκμεταλλευτή. Από την ίδια λογική απορρέει και η εμμονή στη χρήση πολιτικά ορθής γλώσσας: η γλώσσα, όπως κάθε τι, δεν είναι κοινωνικά κατασκευασμένη, αλλά δεδομένη, δεν είναι προϊόν δεδομένης εξουσίας, αλλά ασκεί η ίδια εξουσία. Έτσι, μπορείς να δέχεσαι το σύστημα εκμετάλλευσης διαμοιράζοντας την ενοχή και την ευθύνη σε όλους, έχοντες και μη έχοντες, κυρίους και δούλους, αλλά αν πεις, ας πούμε, «μουνί», την πούτσισες (Ουπς).
Αυτή η αποστασιοποίηση από τη διαδικασία που γεννά την καταπίεση, καταλήγει στην ατομική προσταγή της αποσύνδεσης από την εξουσία, αφού δεν υπάρχουν πια εκμεταλλευτές και εκμεταλλευόμενοι, αλλά προσωπικός αγώνας για τα δικαιώματα. Έτσι, αντιμετωπίζεις το κράτος ως ουδέτερο ρυθμιστή μεταξύ αποδεκτών συμφερόντων και το αφήνεις να προστατεύει ανενόχλητο, όπως οφείλει, το ρόλο για τον οποίο θεσπίστηκε: την προστασία και την επιβολή των κυρίων έναντι των δούλων. Αυτό που συμβαίνει σήμερα, εννοώντας την αυξανόμενη βία έναντι των αδύναμων, και οι «προοδευτικές δυνάμεις» το προσλαμβάνουν ως οπισθοδρόμηση, είναι ακριβώς αυτό που συμβαίνει κάθε φορά που ο μηχανισμός φρακάρει και χρειάζεται μια εκ νέου πειθάρχηση του σώματος, κοινωνικού και φυσικού, για να αναπτυχθεί εκ νέου. Αν δε βλέπεις αυτό το απλό, τότε αφήνεις τα νομοθετικά όργανα να προασπίζονται τα δικαιώματα, τα ίδια νομοθετικά όργανα που μπορούν να τα αφαιρούν όποτε θελήσουν και όποτε χρειάζεται.
[...]
Άννα Β.
Πηγή: 2467kollontai*Μέρος ευρύτερου κειμένου με γενικό τίτλο "είναι ο καπιταλισμός ηλίθια" (Ηλεκτρονικός σύνδεσμος στην "Πηγή"), που έχει μια αξία να διαβαστεί και ολόκληρο.
**Αναδημοσιεύεται και σαν απάντηση σε κείμενο του Νίκου Σαραντάκου, όπου προβάλλεται ο ανυπόστατος ισχυρισμός πως η αντίθεση στην πολιτική ορθότητα ("κορεκτίλα" στην καθομιλουμένη), μόνο από ακρο(κιόλας)δεξιές θέσεις θα μπορούσε να προέρχεται.
Σε ευχαριστώ για την αναφορά, αλλά αυτό που γράφεις δεν αποδίδει αυτό που έγραψα εγώ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΈγραψα: Είμαι επίσης υπέρ της πολιτικής ορθότητας επειδή βλέπω πως οι πιο φανατικοί της αντίπαλοι είναι οι ακροδεξιοί. Δεν ετεροκαθορίζομαι, αλλά παίρνω υπόψη μου τη στάση του αντιπάλου μου -μπορεί, εκείνη τη συγκεκριμένη στιγμή, το αισθητήριό του να είναι πιο οξυμένο από το δικό μου.
Γράφεις: ...προβάλλεται ο ανυπόστατος ισχυρισμός πως η αντίθεση στην πολιτική ορθότητα ("κορεκτίλα" στην καθομιλουμένη), μόνο από ακρο(κιόλας)δεξιές θέσεις θα μπορούσε να προέρχεται.
Δεν είναι το ίδιο. Δεν έγραψα ότι μόνο οι ακροδεξιοί διαφωνούν με την πολιτική ορθότητα αλλά ότι οι ακροδεξιοί είναι οι πιο φανατικοί αντίπαλοί της.
@Νίκος Σαραντάκος:
ΔιαγραφήΝομίζω από την στιγμή που υπάρχει το λινκ για το κείμενο στο οποίο απαντάω, ο καθένας μπορεί να το διαβάσει και να κρίνει ο ίδιος εάν το αδικώ ή όχι. Πάνω σε αυτό θεωρώ πως φέρθηκα έντιμα.
Μια εξίσου έντιμη απάντηση σε εμένα, πιστεύω πως θα έπρεπε να παίρνει υπόψην της, τόσο την κριτική του "δικαιωματισμού" από τα αριστερά (όπως αυτή που πραγματεύεται το παραπάνω κείμενο), όσο και τους προβληματισμούς που έχουν διατυπωθεί ακόμη και αστούς διανοητές για την αντιδημοκρατική (και ως εκ τούτου φύση ακροδεξιά) ουσία του σαν πολιτικού ρεύματος.
Εγώ λοιπόν, όπως και η συγγραφέας του παραπάνω, μπορούμε (μην πω και οφείλουμε) να είμαστε (ως αριστεροί) εχθροί του "πολιτικώς ορθού", εφόσον το θεωρούμε βαθιά αντιδραστικό, όσο και αποπροσανατολιστικό για την ουσιαστική αντιμετώπιση του προβλήματος εκμετάλλευση-καταπίεση.
Δεν σε κατηγόρησα πάντως για ανεντιμότητα. Για τα υπόλοιπα, επιφυλάσσομαι, χωρίς να απορρίπτω τη δική σου προσέγγιση. Πάντως, για να είναι τόσο φανατικά εναντίον της π.ο. οι ακροδεξιοί, κάποιος πρέπει να κάνει λάθος.
ΑπάντησηΔιαγραφή@Νίκος Σαραντάκος:
ΔιαγραφήΟ εταιροκαθορισμός δεν είναι πάντα το ασφαλέστερο κριτήριο στον κόσμο των ιδεών.
Ο ΜΟυσολίνι π.χ. ήταν φανατικός υπέρμαχος (και το έκανε και πράξη) του διαχωρισμού κράτους-εκκλησίας.
-Σημαίνει αυτό κάτι;
Ο Σαραντακος εχει δικιο αν αναφερεται σε ΗΠΑ και ΕΕ αλλα η Ελλαδα ειναι εξαιρεση γιατι εχει οχι απλα ''αριστερα'' οπως οι αλλοι αλλα κομμουνιστες.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠλην κομμουνιστων οντως η αντιδραση στην ΠΟ ειναι ακροδεξιας προελευσης και υφης.
Προσωπικα ειμαι υπερ της πολιτικης ορθοτητας με την ευρεια εννοια, δηλαδη της ευπρεπειας του δημοσιου πολιτικου λογου, αλλα δυστυχως η ''πολιτικη ορθοτητα'' στις μερες εχει επικρατησει να σημαινει ενα πολυ συγκεκριμενο λεξιλογιο που εχουν κατασκευασει ψευτοπροοδευτικοι μεταμοντερνοι.
Η κουβέντα που ανοίγει είναι πολύ μεγάλη, και δυστυχώς δεν έχω τον χρόνο να κάτσω να γράψω κάποια πράγματα αναλυτικότερα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚάποιες βασικές γραμμές για να κατανοήσουμε το φαινόμενο του «δικαιωματισμού», έκφανση του οποίου είναι και η «πολιτική ορθότητα», είναι νομίζω οι εξής:
1)Να δούμε από την εποχή της «καταγωγής της οικογένειας», την οικοδόμηση των συμμαχιών του προλεταριάτου με ευρύτερα καταπιεσμένα κοινωνικά υποκείμενα.
Είναι ακριβώς οι σοσιαλιστικές ιδέες που θα φέρουν εξαρχής τον φεμινισμό στην πρώτη γραμμή.
2)Να δούμε πως την εποχή που ο Λένιν γράφει τον ιμπεριαλισμό, προσθέτει στους «φυσικούς σύμμαχους» του προλεταριάτου τα καταπιεσμένα έθνη και τις εθνικές μειονότητες.
3)Να δούμε πως οι θεωριτικοποιημένες απόψεις περί πολλαπλών επαναστατικών υποκειμένων, φέρνουν στις δεκαετίες του ’60-’70 κομμάτια της άκρας (κυρίως) αριστεράς σε σχέση με το πρωτοεμφανιζόμενο τότε, ομοφυλόφυλο κίνημα, αλλά και πως ακριβώς αυτές οι απόψεις αποτελούν το κλειδί για το οριστικό πέρασμα του «δικαιωματισμού» στο στρατόπεδο της αντίδρασης.
Και στην συνέχεια (από τα ‘80ς-‘90ς και μετά) να δούμε τον «δικαιωματισμό» ως το ιδεολογικό ακριβώς όπλο της αστικής τάξης που όχι μόνο καταφέρνει να διεμβολίσει, αλλά και να αντιστρέψει υπέρ της αστικής τάξης τις παραπάνω συμμαχίες.
Και εκεί που το πράγμα βεβαίως ξεφεύγει, είναι στο πως, ακριβώς ο «διακαιωματισμός» είναι που αποτελεί το μόνιμο ιδεολογικό άλοθι εξυπηρέτησης των ιμπεριαλιστικών συμφερόντων.
Από την αιτιολόγηση της προστασίας μιας μειονότητας ως «προφανή» λόγου για την διάλυση ενός πολυεθνικού κράτους (Γιουγκοσλαβία), ως την χρήση του ομοφυλόφυλου «κινήματος» σαν αποσταθεροποιητικού παράγοντα σε χώρες όπως η Κούβα, ή σαν νομιμοποιητικού στοιχείου καθεστώτων όπως του Ισραηλινού απαρτχάιντ.
Το θέμα έχει πολλά πλοκάμια, για τα οποία θα μπορούσε να γραφτεί ως και βιβλίο.
Είνα πολύ παραπάνω από μια ακραία –έστω- έκφραση του αστικού καθωσπρεπεισμού...
Πολύ σωστός.
Διαγραφή