Μία επετειακή βιβλιοπαρουσίαση

κλικ για μεγέθυνση

ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΥΧΤΑΣ - ΜΥΘΙΣΤΟΡΙΑ, Πλούς 2ος 1967-1974

Το βιβλίο του Τάσου Δαρβέρη ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΥΧΤΑΣ διαρκεί όσο και η χούντα των συνταγματαρχών 1967-1974 . Το είχα πρωτοδιαβάσει αμέσως μετά την B' έκδοση του το 2002. Αναφέρεται στην διάρκεια της δικτατορίας, και με έναν πολύ ανθρώπινο, σε αρκετά σημεία αυτοσαρκαστικό, και αντί-ηρωικό τρόπο, στις εμπειρίες του συγγραφέα από την αντίσταση, την παρανομία, τα βασανιστήρια, την φυλακή,και τις άλλες "ομορφιές" της επταετίας. Το θυμήθηκα, -μαύρη επέτειος σήμερα, και αναδημοσιεύω την παρουσίαση του από το πολιτικο καφενείο

Όταν η κυβέρνηση και η αστυνομία μαζί με τα ΜΜΕ και την συντριπτική πλειοψηφία της αστικής τάξης βρίσκονταν στο έργο της αναδιάταξης της δημοκρατίας τους μετά το τέλος του τέλους της μεταπολίτευσης, το βιβλίο του Δαρβέρη βρίσκονταν στο τυπογραφείο όπως φαίνεται από τον πρόλογο των Αντώνη Λιάκου και Γιάννη Παπαθεοδώρου. Ο Αντώνης Λιάκος που καταπιάνεται με το θεωρητικό μέρος του βιβλίου αφήνει την εντύπωση ότι θέλει να δικαιολογήσει την σοσιαλδημοκρατική μετάλλαξη μεγάλης μερίδας των αντιδικτατορικών. Αφήνει μια πνοή ματαιότητας. Έτσι ο πρόλογος -πολιτικό μνημόσυνο σ' ένα φίλο ίσως, λειτουργεί διαστρεβλωτικά της ουσίας του αποθανόντος που αν μη τι άλλο ο ίδιος θεωρούσε την πράξη του αδιάσπαστη της θεωρητικής του κατάστασης. Ας είναι. Σημειολογικά θα μπορούσε να πει κανείς ότι η ιστορία ταυτόχρονα ετοιμάζει τις απαντήσεις στα ζητήματα που βγαίνουν στο προσκήνιο για να λυθούν.

Σε μια περίοδο που η λυσσώδης επίθεση της νεοφιλελεύθερης αστικής τάξης με όπλα πολλαπλής προέλευσης και εφαρμογής θέλει την αποσιώπηση όλων των αναφορών σε λαϊκές ιστορίες το βιβλίο του Δαρβέρη λειτουργεί ως δυνατός ήχος, ως κοντραμπάντο μνήμης. Καλεί σε μια επιστροφή της σκέψης των μαζών στις δικές τους μάχες εναντίον όλων εκείνων που ζητούν την καταστροφή της εργατικής τάξης και των φτωχών στρωμάτων του λαού.

Ο Τάσος Δαρβέρης γεννήθηκε το 1944 στη Θεσσαλονίκη σε πλούσια οικογένεια μεγαλοπαράγοντα της Δεξιάς. Σπούδασε στο Αμερικάνικο Κολέγιο και στη συνέχεια Φυσική στο περίφημο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϋ. Με την επιστροφή του στην Θεσσαλονίκη συνέχισε στο Πανεπιστήμιο και μπήκε στην αντιδικτατορική πάλη, ως μέλος αρχικά της Νεολαίας Λαμπράκη. Στη συνέχεια έγινε στέλεχος φιλο-μαοϊκής ομάδας και ήταν ιδρυτικό μέλος της ΠΠΣΠ και μέλος της συντακτικής ομάδας του περιοδικού «Σπουδαστικός Κόσμος». Μετά το πραξικόπημα του 1967 καταδικάστηκε και όταν εξέτισε την οκτάμηνη φυλάκισή του πήρε μέρος στην οργάνωση «Λαϊκή Πάλη» στην οποία συμμετείχαν τροτσκιστές, γκεβαρικοί, μαοϊκοί, μέλη του Ρήγα Φεραίου και οπαδοί του ΚΚΕ. Ο ηγετικός πυρήνας και τα περισσότερα μέλη της οργάνωσης συνελήφθηκαν τον Σεπτέμβριο του 1969 και καταδικάστηκαν σε ισόβια. Το 1972 αποφυλακίστηκε προσωρινά για λόγους υγείας και το 1973 διέφυγε στο εξωτερικό. Όταν επέστρεψε στρατεύτηκε για να συνεχίσει μετά την απόλυσή του την επαναστατική του δράση βοηθώντας στη Νικαράγουα στην Κούβα και στη Σερβία αλλά και συμπαραστεκόμενος στους Παλαιστίνιους και στους Κούρδους. Όπως αναφέρεται στον πρόλογο, ο Δαρβέρης πριν την αυτοκτονία του στις 20 Μάη του 1999 «πλήρωσε το τίμημά του στους επιτήδειους του Πατριωτικού ΠΑΣΟΚ και όταν με τους βομβαρδισμούς στο Βελιγράδι, δηλαδή στο κέντρο των Βαλκανίων, ο κόσμος που ξέραμε φαινόταν να είχε αναποδογυριστεί οριστικά, κλείστηκε στη σιωπή του, έκλεισε την τηλεόραση, σταμάτησε να ακούει ειδήσεις, να διαβάζει εφημερίδες». Ο συγγραφέας είχε δεχτεί, όντας τελείως ανυποψίαστος, πράκτορα μυστικών υπηρεσιών που προσφέρθηκε να μάθει για τον αντιδικτατορικό αγώνα και να χρηματοδοτήσει το βιβλίο του .

κλικ για μεγέθυνση

Στη συνέχεια ο «φίλος» χάθηκε γεμίζοντας με πάρα πάνω θλίψη τον Δαρβέρη. Θα πρέπει να υποθέσουμε ότι το γεγονός αυτό ήρθε να ολοκληρώσει το έλλειμμα του γενναίου αγωνιστή στη θεωρία της ιστορικής ανάπτυξης. Το «πατριωτικό ΠΑΣΟΚ» δεν ήταν και δεν είναι τίποτ' άλλο παρά ο ψαράς με την απόχη που μαζεύει τους τελευταίους αθώους. Το γραπτό του ο Δαρβέρης το ονομάζει ημι-μυθιστορία μιας και είναι εν πολλοίς αυτοβιογραφικό αλλά και γιατί κατά πως λέει «δίνει μεγαλύτερη ελευθερία ανάπτυξης της ουσίας τω γεγονότων». Σ αυτό θα ήθελα να προσθέσω ότι ο Δαρβέρης μοιάζει να απουσιάζει απ' αυτά που αφηγείται ενώ ξέρει ότι αυτός είναι ο δράστης-ήρωας θέλοντας μ αυτόν τον τρόπο να τονίσει την βαθιά ταπεινοσύνη του και την ανιδιοτέλειά του κατ' απόλυτο τρόπο, πράγμα που διαχέεται σε μεγάλο βαθμό. Για τον συγγραφέα τίποτα δε υπάρχει που πρέπει να κρυφτεί από τη ζωή του κατά την περίοδο που περιγράφει. Όντας και ποιητής καταφέρνει να κρατάει ένα υψηλό εκφραστικό επίπεδο σε όλες τις σελίδες της γραφής του. «Ενώ ο στρατός είχε αποκλείσει ολόκληρη την περιοχή ,οι πολιτικοί κρατούμενοι ,σε μια μαύρη ουρά πάνω στην άσπρη απεραντοσύνη της Νέας Παραλίας, καταβροχθίζονταν σιγά σιγά από την πύλη του αρματαγωγού, ορθάνοιχτη σαν στόμα προϊστορικού δράκου που ήρθε να πάρει από την πόλη φόρο αίματος για κάποιον μακρινό βασιλιά της θάλασσας. Και εκατοντάδες μέτρα πιο πέρα, συγγενείς, γυναίκες, φίλοι των κρατουμένων πάσχιζαν να διακρίνουν σε κάποιο σημείο του μαύρου φιδιού το αγαπημένο τους πρόσωπο ανάμεσα από τις γραμμές των στρατιωτών και των χαφιέδων και να κάνουν μια χειρονομία χαιρετισμού που θα ταν η τελευταία για πολύν καιρό» γράφει ο Δαρβέρης στη σελίδα 72 του βιβλίου του με αναπαραστατική δύναμη που συγκλονίζει. Ο συγγραφέας μοιάζει να «απολαμβάνει» το μοιραίον. Κάπως έτσι είναι ολόκληρο μιας και έχει την δυνατότητα να συνυφαίνει τις ανθρώπινες δραστηριότητες γύρω από την κεντρική πολιτική κίνηση που έτσι κι αλλιώς κυριαρχεί. Δε θα ήταν σκόπιμο να αναφερθεί κανείς σε μια περίληψη έστω των διαδραματιζομένων γιατί ένα βιβλίο που διαβάζεται με μιαν ανάσα λειτουργεί με το δικό του ανελικτικό τρόπο.

Ο αναγνώστης λοιπόν μέσα από μια αριστουργηματική γραφή θα βρεθεί ουσιαστικά μέσα σε μια εποχή που κλονίζεται μεν ως προς την ποσότητα και την ποιότητα της παρουσίασής της από τους μεταλλαγμένους αλλά ανήκει στην ιστορική συνείδηση των μαζών. Μπορεί ο Δαρβέρης να αυτοκτόνησε γιατί βρέθηκε σε πολιτικό αδιέξοδο και πλήρωσε τις πανουργίες της ιστορίας με τη ζωή του αλλά το βιβλίο με τις περιγραφές του είναι παρακαταθήκη και σπουδή για όποιον ενδιαφέρεται ουσιαστικά για την υπόθεσης της κοινωνικής απελευθέρωσης .

ΔΗΜΗΤΡΗΣ Ι. ΚΑΤΣΑΓΑΝΗΣ

Πηγή: Πολιτικο καφενείο